Als de 2G-maatregel voldoende draagvlak krijgt, kunnen ondernemers in sommige sectoren zelf bepalen of ze de 2G-maatregel invoeren of dat ze het houden bij de 3G-controle zoals die nu al geldt. Die keuzevrijheid is niet bedoeld voor essentiële winkels en voor werkplekken: daar zal 3G gelden, al moet de wet daar ook voor worden aangepast.

"Bij de supermarkt kun je naar binnen, bij de woonwinkel laat je je QR-code zien", zei De Jonge over de voorgenomen maatregelen voor de langere termijn.

De 2G-maatregel is met name bedoeld voor de horeca en heeft gevolgen voor de overige spelregels. Als een café of restaurant ervoor kiest alleen gevaccineerde of herstelde mensen toe te laten, gelden er verder geen beperkingen. Wanneer ook mensen met een negatieve testuitslag welkom zijn, moet iedereen in de zaak op een vaste plek zitten. Wetgeving op dit vlak is nog in voorbereiding, zegt demissionair premier Mark Rutte.

Als het 2G-beleid wordt ingevoerd, kunnen alleen mensen die tegen COVID-19 gevaccineerd zijn of van de ziekte hersteld zijn een coronatoegangsbewijs krijgen. Een negatieve coronatest is dan niet meer genoeg om ergens naar binnen te mogen. 2G staat voor gevaccineerd of genezen. In dat laatste geval krijg je een herstelbewijs. De geldigheid van een uitgegeven herstelbewijs is onlangs verlengd van 180 naar 365 dagen.

Volgens minister Hugo de Jonge zal het 2G-/3G-beleid noodzakelijk zijn 'in de winterperiode', want het enige alternatief is volgens hem dat locaties worden gesloten. De bewindsman wil echter geen precieze einddatum aan de maatregel vastprikken.

Het 2G-beleid is er volgens De Jonge op gericht om de verspreiding van het virus op den duur te vertragen. "We hebben allemaal de kans gehad om onszelf te laten vaccineren. We kunnen niet wachten tot het virus echt weg is. We moeten met dat virus leren leven en dit is een manier om dat te doen."

Voor bepaalde situaties waar het risico op besmetting het grootst is en die anders niet door kunnen gaan, zoals evenementen, wil het kabinet het verplicht stellen, zei De Jonge. "Niet in essentiële sectoren, niet in situaties van werk, maar dat is wat het kabinet nodig vindt deze winter."

"We moeten altijd de proportionaliteitsweging maken, de meest proportionele ingreep doen om het virus onder de duim te houden. Wij denken dat het eerlijker is om voor mensen voor wie het veilig is het wel door te laten gaan, dan helemaal niet."

De keuze om in andere situaties met 2G te werken "maken we niet zomaar en ondernemers houden een alternatief", zei De Jonge. Voor een gevaccineerde is besmet raken "nauwelijks een risico, voor een ongevaccineerde wel".

Het kabinet wil het coronavirus met heel brede maatregelen "een harde klap" geven, zegt premier Mark Rutte. Dat is "een hele vervelende boodschap", erkent hij. Maar "dat virus zit overal, door het hele land, in alle sectoren en onder alle leeftijden".