"Dat de coronapas wordt uitgebreid betekent wel degelijk een verder onderscheid tussen mensen die wel en die niet gevaccineerd zijn", zei demissionair premier Mark Rutte dinsdagavond op de persconferentie.

Hij maakte daar samen met demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) bekend dat bestaande maatregelen worden aangescherpt.

Zo wordt de coronapas ook verplicht in musea, in sportscholen en op terrassen van horecagelegenheden en moeten mondkapjes naast in het openbaar vervoer ook weer op in winkels, supermarkten en het hoger onderwijs.

Er volgde ook een waarschuwing voor zwaarder ingrijpen als de coronacijfers niet omlaag gaan. Op 12 november volgt een nieuw "weegmoment" waarbij gekeken wordt of de maatregelen van nu voldoende effect hebben gehad. Een coronapas wordt dan misschien ook verplicht op het werk, in pretparken, in dierentuinen en op plekken waar veel mensen elkaar dagelijks ontmoeten.

Rutte: "Dat is hopelijk niet nodig, maar heel eerlijk, er is een reële kans dat we met verdergaande maatregelen moeten komen."

De ziekenhuiscijfers lopen al lange tijd flink hard op. Daarom hintte Rutte er meerdere keren op dat het demissionaire kabinet de afweging moet maken tussen enerzijds het eerder sluiten van de horeca - met volgens de premier grote economische en maatschappelijke schade - en anderzijds verdere beperkingen voor ongevaccineerden. "We hopen dat het zo ver niet komt", zei Rutte daarover.

Het was verder opvallend dat Rutte en De Jonge het zogenoemde 2G-beleid, waarbij alleen gevaccineerden en mensen die corona hebben gehad een coronapas met QR-code krijgen, niet leken uit te sluiten. Ze hopen alleen dat het niet nodig is. Rutte: "Ik zou het een enorm verlies vinden."

Maar als er toch voorbereidingen moeten worden getroffen omdat de zorg overspoeld dreigt te raken, dan zal het kabinet "op tijd" beginnen, zei de premier. Hij wilde alleen niet te veel vooruitlopen op eventuele 2G-maatregelen. "Dan zijn we echt een paar stappen verder."

Van alle mensen van twaalf jaar of ouder is ongeveer 15 procent niet gevaccineerd. Rutte en De Jonge hebben nog goede hoop dat de helft van die groep te overtuigen is van het nut om alsnog een prik te halen. "Dat zijn verschillende mensen met verschillende zorgen", zei De Jonge.

De bewindsman realiseert zich dat hij niet altijd de juiste persoon is om die mensen te overtuigen, maar een huisarts of een leraar kan dat bijvoorbeeld wel. "Het is belangrijk om het gesprek te blijven voeren over hoe je mensen kunt helpen hun twijfel weg te nemen", aldus De Jonge.

Ook Rutte hamerde erop met elkaar in gesprek te blijven gaan. "Doe dat met een zekere mildheid en met humor", zei hij daarbij. Maar de premier waarschuwde andermaal: "Als er in de ziekenhuizen te snel en te veel mensen komen, dan moeten we maatregelen nemen."