Het RIVM duidt de virusstammen van de Braziliaanse variant van het coronavirus aan als de P1- en de P2-variant. De zogeheten P1-virusstam wordt normaliter vooral gesignaleerd rondom de afgelegen Braziliaanse miljoenenstad Manaus, terwijl de P2-virusstam op meer plekken in het Zuid-Amerikaanse land voorkomt. Wanneer in Nederland over de Braziliaanse variant gesproken wordt, gaat het vrijwel altijd over de P1-virusstam.

De P1-variant van het coronavirus verspreidt zich volgens een schatting van het OMT bijna de helft sneller dan de 'klassieke' versie van het coronavirus. Over het reproductiegetal van P1 is nog veel onzeker, benadrukken de deskundigen. Vooralsnog gaan ze uit van 49 procent meer besmettelijkheid.

P1 zou daarmee nog besmettelijker zijn dan de Britse variant, die nu goed is voor negen op de tien nieuwe besmettingen in Nederland. Voor de Britse variant wordt het reproductiegetal - dat weergeeft hoe snel een virus zich verspreidt - 33 procent hoger ingeschat dan dat van de oudere versie, die erdoor is verdrongen.

De Braziliaanse variant van het coronavirus is bezig aan een opmars in Nederland. Eind maart werd bij 1,5 procent van de tests in de Nederlandse teststraten de Braziliaanse P1-variant waargenomen. Begin maart was dat aandeel nog 0,5 procent.

"Deze cijfers lopen altijd een week of twee achter, maar die 1,5 procent is het cijfer van week 12", aldus een RIVM-woordvoerder. "We zien het aandeel van de Braziliaanse variant wel toenemen, als het ware de concurrentie aangaan met de Britse variant."

Het is afwachten hoe de verdere verspreiding verloopt, maar het RIVM sluit niet uit dat de P1-variant op termijn dominant wordt.

De P1-variant kent drie zorgwekkende mutaties. Experts zijn hiervoor op hun hoede, omdat de virusmutaties overeenkomsten vertonen met de Zuid-Afrikaanse variant. Ten minste twee vaccins lijken bij een besmetting met een van deze mutaties minder bescherming te bieden dan aanvankelijk gedacht. Maar de vaccins worden alsnog effectief geacht.

Gezondheidsorganisatie WHO noemt de P1-variant dan ook zorgelijk, terwijl de P2-virusstam als interessant te boek staat. Daarmee wil de WHO duidelijk maken dat deze virusstam in de gaten gehouden moet worden.

Voor beide varianten geldt dat je afweer - of dat nu door vaccinatie komt of doordat je het coronavirus al eens hebt gehad - in sommige gevallen minder goed werkt. Ook voor de P2-virusstam geldt dat er nog veel vragen zijn over het verloop van de ziekte na een besmetting.

De P1-virusstam werd in januari voor het eerst aangetroffen in Nederland. Dat gebeurde in Amsterdam bij twee personen die onlangs in Brazilië waren geweest. In diezelfde maand werd in Noord-Brabant vastgesteld dat meerdere personen met de andere Braziliaanse coronavirusvariant (P2-virusstam) in aanraking waren gekomen.