Normaal duurt het ruim tien jaar om een vaccin te ontwikkelen en op de markt te brengen. Hoe kan het nu dan zo snel? NU.nl vroeg het maandag in de Dit wordt het nieuws-podcast aan voorzitter Ton de Boer van het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG).

Het belangrijkste is volgens De Boer dat de ontwikkeling van de vaccins al was begonnen voordat het coronavirus uitbrak. Vaccinontwikkelaars maken namelijk gebruik van bestaande technieken die gebruikt zijn bij de uitbraak van het SARS-virus in 2003. "Hiervan hebben we al kennis, waardoor je nu veel sneller een vaccin kunt maken."

Daarnaast beoordelen medicijnautoriteiten de coronavaccins, in tegenstelling tot andere vaccins, via een versnelde procedure. "Normaal gesproken beoordelen we een vaccin of medicijn pas aan het einde van het registratietraject. Het verschil zit hem daarin dat we voor drie vaccins al begonnen zijn met deze beoordeling. Hierdoor winnen we tijd", zegt De Boer.

Toch zijn er mensen die het gevoel hebben dat er her en der bochten afgesneden worden om bij het vaccin te komen of zelfs denken dat het vaccin erdoorheen wordt geduwd. "Daar kan ik mensen echt over geruststellen. Er zal niets worden overgeslagen", zegt De Boer.

74

Zo wordt de effectiviteit van een coronavaccin bepaald

'Coronavirus is een relatief makkelijk doelwit'

Ook epidemioloog Patricia Bruijning merkt in haar omgeving nogal eens twijfel over het coronavaccin. "Een proces dat normaal gesproken jaren duurt, kan dat in zo'n korte tijd een veilig en werkzaam vaccin opleveren. Gaan we niet te kort door de bocht?", twitterde ze onlangs.

In een reeks tweets legt zij vervolgens uit waarom het antwoord op die vraag 'nee' is. Zo zegt zij: "Het coronavirus is een relatief makkelijk doelwit om een vaccin tegen te ontwikkelen."

"Er was al veel voorwerk verricht op vaccins tegen het SARS- en het MERS-coronavirus, broertjes die veel op het huidige virus lijken. Zo wisten wetenschappers vrijwel direct op welk eiwit van het virus ze zich moesten richten. Dat scheelt jaren laboratoriumonderzoek", aldus Bruijning.

In een reeks van achttien tweets legt Bruijning uit waarom de wetenschap niet te kort door de bocht gaat met het vaccin.

Vaccins gecontroleerd aan de hand van strenge richtlijnen

Samen met de andere medicijnautoriteiten van de 27 EU-landen moet het CBG een oordeel vellen over de toelating van vaccins. Deze waakhonden controleren aan de hand van allerlei richtlijnen de veiligheid en kwaliteit van de vaccins. Maar ook: "Hoe stabiel zijn de vaccins? Kun je die buiten de koelkast bewaren of moeten die ingevroren worden? Ook dat zijn dingen die bekeken moeten worden", legt de CBG-voorzitter uit.

Uiteindelijk geeft het CBG een zogeheten "papieren beoordeling" over de vaccins. 25 andere Europese landen doen precies hetzelfde, maar twee andere EU-landen hebben een voortrekkersrol en inspecteren ook in de laboratoria van de vaccinontwikkelaars. Per vaccin zijn er steeds twee andere landen die deze voortrekkersrol op zich nemen. De Boer mag niet zeggen of Nederland in deze rol zit, "maar we kijken sowieso mee".