NU.nl
Het kabinet moet deze fase gebruiken om het testbeleid en het bron- en contactonderzoek op orde te krijgen. Dat advies geven Wim Schellekens en Amrish Baidjoe, beiden lid van het Red Team, een onafhankelijke groep experts die het kabinet adviseert over coronamaatregelen, in gesprek met NU.nl. Volgens hen moet in de fase waarin de nieuwe maatregelen gelden het aantal besmettingen heel klein worden en tellen daarna "geen excuses" meer.
In eerdere adviezen noemde het Red Team - dat geen officieel adviesorgaan van het kabinet is - al het voorbeeld van the Hammer and the Dance: met strenge maatregelen moet het aantal besmettingen flink worden verlaagd, waarna beetje bij beetje het normale leven weer opgepakt kan worden, waarbij door het naleven van de basisregels een nieuwe golf wel voorkomen moet worden.
"De 'Hammerfase' moet je gebruiken om de 'Dancefase' voor te bereiden", zegt Schellekens, voormalig hoofdinspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
"Als je dat niet doet, dan loop je het risico dat hetzelfde gebeurt als wat er in juli gebeurde. We hebben het aantal besmettingen toen door de succesvolle eerste lockdownfase echt naar een aanvaardbaar niveau gebracht en zijn toen op vakantie gegaan en los gegaan. Ook het kabinet was op vakantie."
Bij terugkeer liepen de verdubbelingen van de coronainfecties op, waarna ook bleek dat de testcapaciteit en de capaciteit voor het bron- en contactonderzoek niet op orde waren.
"Gun jezelf nu de tijd om de dijken weer op te bouwen", zegt Baidjoe, veldepidemioloog en uitbraakexpert. "Breng de testcapaciteit en het bron- en contactonderzoek weer op niveau, vraag daarna aan de organisaties of ze er klaar voor zijn en versoepel de maatregelen daarna pas weer."
'Test preventief op scholen en in verpleeghuizen'
"Ook moeten we preventief gaan testen op scholen en in verpleeghuizen", vervolgt Schellekens. "Daarvoor kan je sneltesten (antigeentesten, red.) gebruiken. Dat moet je elke week of twee weken doen. Zo houd je scholen en verpleeghuizen coronavrij."
"Op die manier haal je de besmettingen eruit. Op dit moment zijn de scholen ook een blackbox", zegt Schellekens, die daarmee bedoelt dat het niet duidelijk is hoeveel besmettingen op scholen plaatsvinden. "Daarom was het ook zinloos geweest om de scholen nu te sluiten."
Baidjoe had het niet gek gevonden om scholen na de herfstvakantie een week langer dicht te houden. "Daarmee verklein je de mobiliteit en geef je scholen de tijd om bijvoorbeeld wijzigingen in het rooster aan te brengen of andere maatregelen goed door te voeren."
'Ga preventief testen op scholen', is het advies van Wim Schellekens. (Foto: ANP)
'Vraag is of we niet meteen in lockdown moesten'
Het Red Team ontstond in de zomer en bestaat inmiddels uit twaalf leden die regelmatig hun licht laten schijnen over het beleid om het coronavirus te beteugelen. Dat gebeurt vanuit verschillende expertises, zoals de medische hoek, maar ook vanuit het economische en psychologische oogpunt.
De groep experts pleit al langer voor strengere maatregelen en eind september schreven ze dat het kabinet snel, krachtig en kort zou moeten handelen. Op die manier zou het virus zo snel mogelijk platgeslagen moeten worden en zouden de economische en mentale gevolgen het kleinst zijn.
Schellekens is "blij" met de maatregelen, al zal volgens hem moeten blijken of ze krachtig genoeg zijn. "De vraag is of we niet meteen een veel strengere lockdown hadden moeten invoeren. Dan weet je zeker dat het ook korter duurt."
De voormalig ziekenhuisbestuurder geeft geen antwoord op de vraag die hij zelf opwerpt. "Dat is een politieke keuze en ik begrijp het dilemma van het kabinet wel."
'Deze maatregelen gaan werken'
Baidjoe vindt dat de maatregelen wat "duidelijker en strenger" hadden gekund, al erkent hij wel dat de boodschap van het kabinet in ieder geval duidelijker was dan op voorgaande persconferenties.
"Ik mis een beetje wat de ambitie is. Als dat is om terug te gaan naar risiconiveau 1, dan zie ik dat niet terug. Je kan beter wat strenger zijn. Je creëert dan ook een tijdje rust in de maatschappij, die dan in ieder geval weet waar die aan toe is."
Of het huidige maatregelenpakket nu kort of lang nodig is, Schellekens weet zeker dat het gaat werken. "Dit beperkt het contact tussen mensen. Het is de vraag wanneer we weer kunnen versoepelen. Is dat eind november of pas in januari?"
Punt van zorg is voor Schellekens nog wel het draagvlak voor de maatregelen onder de bevolking. Want is iedereen wel bereid om opnieuw een groot deel van het sociale leven stil te leggen? "Als we 70 of 80 procent van de mensen meekrijgen, winnen we de wedstrijd. Daar heb ik alle vertrouwen in."