Ziet u de winter met angst en beven tegemoet?

"Nee, we zien dat we op alle terreinen testcapaciteit aan het winnen zijn. Ook leveranciers zitten niet stil en dat gaat ons enorm helpen. Het zal best ingewikkeld worden met het virus in zijn algemeenheid, maar de testcapaciteit zal daarin denk ik niet het grote probleem zijn."

Het is nog niet eens winter en toch is er al nu al een capaciteitstekort. Bent u overvallen door de toegenomen vraag?

"Jazeker, dat zijn we allemaal. De toegenomen vraag heeft ons verbaasd. Die is eigenlijk heel lang achtergebleven. Maar ineens werd er ontzettend veel getest."

De vraag naar coronatests ligt momenteel op zo'n 38.000 per dag. Wat is nu de capaciteit in laboratoria?

"Afgelopen week lag onze capaciteit op 28.000, deze week groeien we naar 33.400. Dat gaat dan om de vraag vanuit de GGD's. We hebben ook de vraag vanuit ziekenhuizen en de reguliere diagnostiek gaat ook door. De totale testcapaciteit deze week is 45.800 (de totale vraag vanuit de GGD's, ziekenhuizen en reguliere diagnostiek, red.). Dat geeft allemaal een belasting op het systeem."

Wat is de belangrijkste oorzaak van het huidige tekort aan capaciteit in laboratoria?

"De belangrijkste oorzaak is dezelfde als altijd: omdat er internationaal veel getest wordt, is er een schaarste aan materialen. We hebben veel machinecapaciteit, maar er is een tekort aan testmateriaal. We krijgen nu extra materialen, maar tegelijkertijd zien we ook dat de vraag flink is toegenomen. Het blijft werken met schaarste."

In oktober moet naar een testcapaciteit van 50.000 zijn opgeschaald.

"Dat klopt."

Maar dan moet er nog een enorme stap gezet worden.

"Ook dat klopt. Er komen nog machines bij en in oktober komen er ook meer materialen beschikbaar. Dat is wel een belangrijke stap voor ons. Het zijn stevige onderhandelingen (met leveranciers, red.) geweest, maar dit zijn afspraken waar ook garanties tegenover staan."

Die 50.000 dagelijkse tests gaan laboratoria dus halen in oktober?

"Ja. Als we ergens tegen een probleem aan lopen of een leverancier in de problemen blijkt te komen, dan verandert het weer. Maar zoals het er nu naar uitziet, gaan we dat halen. Begin oktober is de testcapaciteit 50.000 en eind oktober zijn er dagelijks 70.000 tests beschikbaar."

Eind oktober moeten dagelijks 70.000 Nederlanders zich kunnen laten testen. (Foto: ANP)

Dan moet in februari de capaciteit zijn verhoogd naar 85.000 dagelijkse tests. Hoe is dat te realiseren in een paar maanden tijd?

"Er zijn aanbestedingen geweest voor machines en extra materialen. Dat wordt nu uitgerold. We zijn daarnaast nog met partijen aan het praten en hebben al contracten met drie grote laboratoria. We maken daar nu ook al gebruik van, maar daarvoor geldt: we kunnen niet ineens van nul naar het maximum gaan. Het ministerie van Volksgezondheid heeft ook een aantal innovatieve trajecten ondersteund. De eerste beginnen nu richting de markt te komen. De verwachting is wel dat het ons gaat helpen."

Wat bedoelt u met innovatieve trajecten?

"Een voorbeeld is de LAMP-technologie van TNO. Die wordt deze week bekeken in een teststraat in Amsterdam. Het voordeel is dat die technologie kan draaien op materialen die niet schaars zijn. Je bent dus niet afhankelijk van de grote fabrikanten. Er zijn meer van dat soort trajecten, die zich in verschillende fases bevinden. We denken dat we die tegen het einde van het jaar kunnen gebruiken."

Critici stellen dat te lang is vastgehouden aan kleinere, medische laboratoria en dat grotere, commerciële labs te lang buiten de deur zijn gehouden. Hoe ziet u dat?

"Daarvoor moeten we teruggaan naar het begin. We hadden een nieuw virus en dat betekent dat je eerst kennis wil opdoen. In het begin werden de testen alleen bij het RIVM en het Erasmus MC gedaan. Vervolgens zijn ook dertien andere laboratoria voorzien van de informatie om ook daar testen te gaan draaien. Daarna is dat doorontwikkeld naar andere laboratoria."

"Er is voortdurend opgeschaald - ook met niet-medische labs - maar de testvraag bleef heel lang achter bij wat mogelijk was. De hele zomer door hebben we dat gezien. Grote laboratoria zijn toen ook nog niet meteen gecontracteerd, omdat de verwachting van het RIVM liet zien dat dit pas in het najaar nodig was. Toen het aantal besmettingen in augustus snel is gaan oplopen, was dat veel eerder dan verwacht. We zijn toen snel in gesprek gegaan met partijen en er zijn ook contracten afgesloten. Dat gaat in stappen, omdat je voor opschalen tijd nodig hebt."

De verwachting van het RIVM is dat de piek in februari ligt, als er 85.000 tests per dag nodig zijn. Is dat de maximale capaciteit of is er nog meer mogelijk?

"Die 85.000 is wat het RIVM op basis van de afgelopen jaren (het aantal mensen met verkoudheids- en griepklachten, red.) voorspelt. Maar we gaan niet precies op die 85.000 zitten. Ik plak er geen getal op, maar we houden connectie met het RIVM en proberen ruim in ons jasje te zitten."