GroenLinks zal niet instemmen met de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19, beter bekend als de coronawet of coronaspoedwet. Volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver zet de wet de Tweede Kamer buitenspel en geeft die ministers Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) de macht om zonder goedkeuring van de volksvertegenwoordiging vrijheden verregaand in te perken.

"Deze wet maakt het voor het kabinet mogelijk om per decreet te regeren. Zoals de wet er nu ligt, zal GroenLinks tegenstemmen", zegt Klaver tegen NU.nl. "Als volksvertegenwoordiging mogen we dit niet laten gebeuren."

Op dit moment zijn de coronaregels vastgelegd in lokale noodverordeningen, maar critici wijzen erop dat de noodmaatregelen niet voor een langere periode bedoeld zijn. Daarnaast kondigen de voorzitters van de veiligheidsregio's de verordeningen af en daardoor ontbreekt de democratische controle van gemeenteraden en het parlement.

Het kabinet komt daarom met een wetsvoorstel dat de coronaregels wettelijk moet verankeren. Omdat de coalitiepartijen geen meerderheid hebben in de Tweede en Eerste Kamer, is steun van de oppositie nodig. Die is nog niet overtuigd.

Maar onder anderen ook juristen en demonstranten hebben kritiek op dat voorstel.

Afgelopen vrijdag stond opnieuw een gemêleerd gezelschap op het Malieveld te demonstreren tegen de coronaspoedwet. Naast complotdenkers die Kamerlid Pieter Omtzigt belaagden, zag Klaver ook demonstranten die zich oprecht zorgen maken over de macht die het kabinet met de coronawet krijgt.

"Over de viruswaanzinnigen heb ik eigenlijk niet veel goeds te zeggen, omdat ik vind dat ze misinformatie verspreiden en dat is gevaarlijk. Maar de meeste mensen die zich tegen de spoedwet keren, zijn geen viruswaanzinnigen. Zij zijn weldenkende burgers die niet willen dat een minister zoveel macht krijgt zonder controle van de volksvertegenwoordiging."

"De vragen die zij stellen, vind ik terecht en daar moeten we als politiek over debatteren. Zij zien volle vliegtuigen naar vakantiebestemmingen vliegen, terwijl de theaters de deuren gesloten moeten houden."

Dan kun je als kabinet zeggen: we versoepelen de regels voor de culturele sector en dan zijn wij van de protesten tegen de spoedwet af.

"Dat is niet genoeg. De wet zit echt niet goed in elkaar. De minister kan zonder goedkeuring van het parlement grondrechten inperken. Ja, om het virus te bestrijden, mogen grondrechten worden ingeperkt. Ik zeg alleen dat dit via de volksvertegenwoordiging moet gebeuren. Zoals de wet er nu ligt, zal GroenLinks daarom tegenstemmen."

Wat u regeren per decreet noemt, komt erop neer dat de minister met de coronawet snel maatregelen kan nemen om in te grijpen met een zogenoemde ministeriële regeling. Gezien de noodzaak om snel te kunnen handelen, zegt het kabinet dat dit beter is dan een wetgevingstraject waarin de Kamer alleen maar voor vertraging zal zorgen.

"In de coronacrisis, maar ook in andere crises, heeft het parlement eensgezind opgetreden en laten zien heel snel te kunnen handelen. Nog niet zo lang geleden heeft dit parlement een steunpakket van 50 miljard euro in drie uur tijd behandeld. Dat is ongekend, maar het was nodig. Om te doen alsof je als minister niet kan besturen omdat het parlement in de weg zou zitten, is echt nonsens."

Het kabinet zegt het parlement met de coronawet juist die democratische rol te willen geven. De coronaregels zijn nu niet democratisch, omdat die per lokale noodverordeningen buiten de gemeenteraden en het parlement om geregeld zijn.

"Er wordt voortdurend gezegd dat het kabinet dit doet om de democratie te versterken, maar het parlement krijgt geen rol."

"Bijna alle juristen zeggen dat er nu geen goede wettelijke basis voor ingrijpende coronaregels is, omdat een noodverordening van korte duur moet zijn. Maar de macht die de minister in deze wet krijgt om naar eigen inzicht grondrechten in te perken, past niet in een parlementaire democratie."

"Ik denk dat hoe langer de coronacrisis duurt, hoe meer de volksvertegenwoordiging moet worden meegenomen in de maatregelen die het kabinet wil nemen, in plaats van dat premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge die via een persconferentie bekendmaken. Het is ook belangrijk voor het draagvlak dat alle argumenten in een open debat worden gewisseld."

Rutte leek afgelopen dinsdag een handreiking te doen in de richting van deze groep door te zeggen dat er niet één waarheid is in de aanpak van het coronavirus en dat hij bereid is naar alle kritiek te luisteren. Waarom is dat signaal niet voldoende?

"Het gaat er niet om dat de premier alleen zegt dat het kabinet ieder signaal hoort. Ik denk dat mensen behoefte hebben aan perspectief op langere termijn. Dat perspectief is er niet. De strategie lijkt te zijn dat het kabinet wacht op een vaccin. Als dat er niet komt, dan moeten we inzetten op een behandelmethode."

"Maar wat als dat niet lukt of langer duurt dan we inschatten? Wat is dan het plan voor de komende maanden? Hoe richten we de samenleving dan in?"

Het kabinet verwacht begin 2021 een vaccin en zegt tot die tijd: 'Houd vol en houd je aan de regels.' Dat is volgens u niet genoeg?

"Ik hoop ook dat we dan een vaccin hebben, maar we moeten ook nadenken over het scenario waarin dat onverhoopt niet lukt. Dan denk ik dat je toe moet naar een testsamenleving."

"Dat vraagt dat we op nog veel grotere schaal en veel sneller moeten testen om het mogelijk te maken dat we weer een beetje normaal kunnen doen."

"Het is toch raar dat de Tour de France wel kan rondfietsen en de voetballers om de drie dagen getest kunnen worden, maar dat dit in het onderwijs of de zorg niet kan?"