Uit gedragsonderzoek van het RIVM blijkt dat momenteel zes op de tien Nederlanders de opgelegde coronamaatregelen onlogisch vinden, of niet begrijpen waarom in enkele situaties regels wél gelden en op andere momenten niet.

Een veelvoorkomende vraag is waarom het wel is toegestaan om met honderden personen (te) dicht op elkaar te zitten in een vliegtuig, terwijl bijvoorbeeld buiten op het terras afstand gehouden moet worden.

Het ministerie antwoordt hierop dat er rondom vluchten veel handhaafbaarheid is en eventuele gezondheidsrisico's kunnen worden verkleind. Op terrassen bleek handhaafbaarheid soms moeilijk, erkende ook premier Mark Rutte meermaals.

"Per vliegtuig is triage (beoordelen wie naar binnen kan, red.) mogelijk en kan bron- en contactonderzoek snel worden opgestart. Weken van tevoren kun je klachten van reizigers al in beeld hebben", aldus het ministerie. De gezondheidsrisico's in vliegtuigen, die opspelen omdat geen afstand gehouden kan worden, kunnen daarnaast enigszins verkleind worden door het gebruik van een mondkapje, legt de woordvoerder uit.

Dat één versoepeling plaatsvindt en een andere niet, moet deels met gezond verstand geaccepteerd worden, redeneert het ministerie. "Het is niet de bedoeling dat mensen overal de grenzen op gaan zoeken. Veel van onze adviezen gaan uit van het gebruik van het gezonde verstand."

Volgens het ministerie is het een feit dat versoepelingen moeten plaatsvinden: "Daar is behoefte aan." De woordvoerder schetst dat het beleid gericht is op het verkleinen van gezondheidsrisico's, niet op het uitsluiten ervan. Zo zou het land op slot houden en het niet toestaan van vluchten geen optie zijn. "Ook in een volledige lockdown is er een beperkt risico; ook dan zullen mensen boodschappen moeten doen."

De behoefte van Nederlanders aan versoepelingen geldt ook als graadmeter binnen het ministerie. Mede daarom werden diverse sporten sneller toegestaan - het belang van sporten en sociaal welzijn werd zwaarder gewogen dan de kans op een mogelijke overdracht van het virus - maar moesten sportkantines nog dicht blijven om contactmomenten elders zoveel mogelijk te beperken.

Ook de beperkte heropening van de horeca had geen invloed op de sportkantines. Daarbij hield het ministerie vooral vast aan de derde graadmeter: handhaafbaarheid. "Triage bleek daar moeilijker haalbaar."

De hoofdregel blijft volgens het ministerie dat er afstand wordt gehouden. "Dat is en blijft cruciaal om de overdracht van het virus te beperken. Het aantal besmettingen is momenteel klein, maar we weten dat het om zich heen kan grijpen. In allerlei landen zien we oplevingen en het aantal besmettingen wereldwijd is nog nooit zo groot geweest."