Vanaf 1 juni is het verplicht om een mondkapje te dragen in het openbaar vervoer. Wie dat niet doet, riskeert een boete van 95 euro. "De hoofdconducteur deelt boetes uit in de trein. In het regionaal openbaar vervoer zijn dat de controleteams die we al kennen, de boa's", zo zei premier Mark Rutte dinsdag tijdens de persconferentie.

Maar bijna drie kwart (72 procent) van de ov-medewerkers maakt zich zorgen over de sociale veiligheid en vreest voor meer incidenten in het ov door de nieuwe maatregelen, bleek dinsdag uit een enquête van CNV Vakmensen onder 314 ov-werknemers. "Met name buschauffeurs maken zich zorgen", vertelt CNV-woordvoerder Kees de Vos.

Want wat moet een buschauffeur straks doen als een reiziger zonder mondkapje instapt? Of als een bus voller dreigt te raken dan de maximaal toegestane capaciteit van 40 procent? Het antwoord: "Een chauffeur mag wat omroepen, maar is geen politieagent", aldus De Vos.

Ook volgens Wim Eilert, vakbondsleider van de Vakbond voor Rijdend personeel (VVMC), is het nog onduidelijk wie de handhaving op zich neemt in het openbaar vervoer. "Dat er zal moeten worden gehandhaafd staat buiten kijf, maar het is niet duidelijk wie dat precies moet gaan doen."

Volgens Eilert is er hoopvol overleg tussen de NS en de vakbond om de veiligheid van de reizigers en werknemers te waarborgen, maar een vastomlijnd protocol over handhaving is er nog niet. "Conducteurs zullen zeker reizigers zonder mondkapje erop aanspreken, maar ze gaan geen politieagent spelen."

In het regionale vervoer zijn boa's bevoegd om het gebruik van de mondkapjes te handhaven, "maar zolang de minister (Ferd Grapperhaus van Veiligheid en Justitie, red.) boa's niet het juiste gereedschap geeft om zichzelf te verdedigen, gaan zij dat niet doen", zegt voorzitter Richard Gerrits van vakbond BOA-ACP.

De bond pleit al langer voor het uitrusten van boa's met een wapenstok en pepperspray en een verbinding met C2000 waarmee zij direct met de politie kunnen communiceren. Volgens Gerrits vinden hierover in juni gesprekken plaats met minister Grapperhaus. "Tot die tijd houden boa's alleen toezicht", zegt hij. Dat houdt in "kijken, signaleren en als het nodig is de politie bellen".

Voorzitter Ruud Kuin van de Nederlandse BOA Bond acht de kans klein dat boa's in het ov vanaf 1 juni gaan handhaven, "maar ik ga er nog geen ja of nee op zeggen, omdat we daarover met de leden nog een besluit moeten gaan nemen".

Volg de laatste ontwikkelingen rond het virus in ons liveblog.