"Mijn hart bloedt voor iedereen die liefde heeft voor ondernemers", aldus de minister-president, die begrip zegt te hebben voor bijvoorbeeld horecazaken die maatregelen hebben getroffen om weer open te kunnen, maar dat nog niet mogen. "Ik leef zeer mee. Het ligt niet aan mij, maar aan de snelheid waarmee het virus zich verspreidt."

Hoewel de druk op de intensivecareafdelingen afneemt en het aantal besmettingen een positieve trend laat zien, is het volgens Rutte op dit moment nog onverstandig om bijvoorbeeld de horeca en kappers, die verplicht de deuren hebben moeten sluiten, tegemoet te komen.

Opheffing van het verbod zou kunnen leiden tot meer bewegingen op straat en in het openbaar vervoer. De kans dat het virus zich dan verder verspreidt, neemt daarmee toe. De opening van kapperszaken en een versoepeling voor andere contactberoepen hangt volgens Rutte dan ook niet enkel af van voorzorgsmaatregelen, zoals het gebruik van mondkapjes.

Volgens Rutte is het van belang om eerst precies te weten hoe het staat met de verspreiding. Vanaf volgende week geldt een versoepeling voor de kinderopvang, de basisscholen en de naschoolse opvang. Ook mogen kinderen weer sporten. Of, wanneer en welke andere beperkende maatregelen in de komende periode worden opgeheven, hangt volgens de premier allemaal af het reproductiegetal. Daarmee meten de experts hoeveel mensen gemiddeld door een coronapatiënt besmet worden

De verspreidingsgraad moet voor langere tijd zo ver onder de 1 zitten, dat het getal na een nieuwe uitbraak onder de 1 blijft. Komt het reproductiegetal wel boven de 1 uit, dan is er sprake van een exponentiële groei en zal de druk op de zorg opnieuw toenemen.

Rutte bestrijdt de gedachte dat de coronamaatregelen voor bedrijven en ondernemers te ver gaan. "Nederland heeft, buiten Zweden, zo'n beetje de meest liberale lockdown van Europa", aldus de premier.

"Nederland heeft veel sectoren opengehouden en er heeft hier nooit een politieman voor je deur gestaan. Wij hebben tegen de mensen gezegd: dit zijn de feiten en wij denken dat het verstandig is dat u zoveel mogelijk thuisblijft en thuiswerkt. Dat is Nederland."

Ondertussen denkt het kabinet al wel na over scenario's voor een versoepeling van de lockdown. Rutte zei met interesse te kijken naar Spanje, waar de Spaanse minister-president Pedro Sánchez dinsdag een stappenplan aankondigde. De lockdown wordt daar in vier fases versoepeld. "Ik kan mij ook zoiets voor Nederland voorstellen", zei Rutte.

Het gaat om een stip op de horizon, waarbij ook in dit scenario bijgestuurd kan worden als de besmettingsgraad en de druk op de zorg toeneemt. "Het wordt geen route waar mensen rechten aan kunnen ontlenen."

Volg de laatste ontwikkelingen rond het virus in ons liveblog.