Doorligplekken, een enorm afgenomen spierkracht en een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het zijn zomaar wat klachten waar coronapatiënten nog lang last van kunnen hebben als ze langdurig op de intensive care (ic) hebben gelegen. Coen van Bennekom, revalidatiearts bij revalidatiecentrum Heliomare, vertelt in gesprek met NU.nl met welke klachten coronapatiënten kampen, nadat ze de ic hebben verlaten.

Voor coronapatiënten die in het ziekenhuis zijn opgenomen, komt na een dag of vier het omslagpunt, weet Van Bennekom. Continu wordt gemonitord hoeveel zuurstof een patiënt in het bloed heeft en na vier dagen gaat het óf beter, óf het gaat ineens veel slechter.

Als het plotseling slechter gaat is vaak opname op de ic nodig. Coronapatiënten moeten daar aan de beademing omdat ze op eigen kracht niet voldoende zuurstof binnenkrijgen. Het aansluiten en inbrengen van de beademingsapparatuur is geen prettige ervaring en dus worden patiënten in coma gebracht.

Volgens Van Bennekom zorgt dat ervoor dat patiënten na herstel van hun ic-opname last hebben van verwardheid en PTSS. "Ze worden van het ene op het andere moment op de ic gebracht. Voor niet-COVID-patiënten wordt een ic-opname vaak aangekondigd, maar omdat coronapatiënten zo snel verslechteren, kan dat bij hen niet."

Revalidatiecentrum helpt coronapatiënten: 'Veel stress na ic-opname'
180
Revalidatiecentrum helpt coronapatiënten: 'Veel stress na ic-opname'

'Patiënten worden in angst wakker'

De verpleegkundigen op de intensive care hebben allemaal beschermende kleding aan, waardoor ze niet herkenbaar zijn. "Tijdens die spannende momenten kan familie niet aanwezig zijn. Patiënten worden in angst in coma gebracht en daardoor worden ze ook vaak in angst wakker", aldus de revalidatiearts, die ook betrokken is bij onderzoek naar het revalidatieproces van COVID-patiënten.

Na het verlaten van de intensive care hebben coronapatiënten bijna allemaal psychologische hulp nodig, ziet Van Bennekom. "Maar dat geldt ook voor hun naasten. Die hebben toch het idee dat hun man of vrouw aan het doodgaan is en ze kunnen niet op de ic aanwezig zijn. Dat is ontzettend moeilijk voor hen."

Naast angststoornissen hebben voormalig coronapatiënten die op de ic hebben gelegen ook last van verwardheid en concentratieproblemen. "Ze zijn gedesoriënteerd en hebben moeite met redeneren en organiseren. Ze weten vaak ook niet meer welke dag of datum het is", vertelt de bijzonder hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam.

Waarom het RIVM geen mondkapjes adviseert

© NU.nl
© NU.nl
© NU.nl
© NU.nl
© NU.nl

'Mensen verdrinken in hun eigen vocht'

Doordat de longen door het coronavirus vollopen met vocht "verdrinken mensen in hun eigen vocht", zegt Van Bennekom. "De beademing kan daar niks aan doen, want er is gewoon te weinig longoppervlakte om zuurstof op te nemen. Dat kan gevolgen hebben voor organen, als daar te weinig zuurstof naartoe gaat. Het kan bijvoorbeeld voor ernstige geheugenproblemen zorgen."

Ook fysiek doen ic-patiënten een flinke jas uit. De zenuwen kunnen door het lange liggen worden aangetast en per dag verliezen patiënten ongeveer 3 procent aan spierkracht en dat verliezen van spierkracht gaat volgens de arts heel snel. "Sommige mensen kunnen met moeite staan en als ze dat wel kunnen raken ze heel snel uitgeput. Na het uit bed stappen en in een stoel zitten, zijn mensen soms volledig uitgeput."

Na een dag of tien zijn de meeste coronapatiënten die van de ic afkomen wel "redelijk mobiel". Maar het kan lang duren voordat iemand weer echt de oude is. "Er wordt wel eens gezegd: één dag ic is zeven dagen revalideren", zegt Van Bennekom. Veel coronapatiënten liggen een dag of twintig op de ic, dus dat betekent al zo'n vijf maanden revalideren.

Nog onduidelijk hoelang totale herstel duurt

Hoelang het voor coronapatiënten duurt voor ze helemaal hersteld zijn van hun ic-opname, kan de UvA-hoogleraar nog niet zeggen. "Dat moeten we nog afwachten. Het virus is dusdanig nieuw dat we een half jaar verder moeten zijn voor we zo'n uitspraak kunnen doen. We weten het eigenlijk niet."

Hij kan zich wel voorstellen dat er patiënten zijn die nooit meer helemaal de oude worden. "Zeker als er schade is ontstaan door zuurstoftekort. Dat is vaak onherstelbaar."

Volg de laatste ontwikkelingen rond het virus in ons liveblog.