Zonder structurele verandering zal de uitstoot terugkeren op het oude niveau en mogelijk zelfs hoger uitpakken, net als na de recessie van 2009. De oplossing: start de economie straks weer op met groene stimuleringsmaatregelen.

In de strijd tegen het coronavirus zit een groot deel van de wereld op slot. Weinig auto's op de weg, vliegtuigen staan aan de grond, minder scheepvaart en ook talloze fabrieken liggen stil.

"Daarmee leidt de coronacrisis op korte termijn tot een forse daling in emissies van broeikasgassen", zegt klimaatonderzoeker Detlef van Vuuren van de Universiteit Utrecht en het Planbureau voor de Leefomgeving tegen NU.nl. "Dat is zowel in Nederland als wereldwijd en een direct gevolg van de afname van economische activiteiten."

Als de wereldeconomie dit jaar met enkele procenten daalt, dan zal de daling van de mondiale CO2-uitstoot vergelijkbaar zijn. "Maar om de uitstoot structureel te verlagen zijn grote transformaties nodig in de wereldeconomie richting nul emissie rond 2050. Bijvoorbeeld de omschakeling naar schone energiebronnen. Daar is gericht beleid voor nodig en flinke financiële investeringen. Dergelijke investeringen zijn moeilijker tijdens een economische crisis."

Ook Marcel Beukeboom, de Nederlandse klimaatgezant bij de VN-klimaatonderhandelingen, vreest dat de coronacrisis vooral slecht nieuws zal zijn voor het klimaat. "We moeten er alles aan doen om te voorkomen dat klimaat weer van de politieke agenda glijdt."

Vorige week werd al besloten de jaarlijkse VN-klimaatconferentie, die in november in Glasgow gehouden zou worden, te verplaatsen naar 2021. Dat is een forse aderlating, want op die top moesten spijkers met koppen geslagen worden, zegt Beukeboom.

"Volgens afspraak moeten landen vijf jaar na het klimaatakkoord van Parijs ambitieuzere plannen indienen. In 2020 dus. Die afspraak staat nog steeds. Zo'n klimaattop werkt als deadline en zichtbaar moment, waar landen moeten verantwoorden wat ze wel of niet doen. Dat moment wordt nu doorgeschoven waarmee de druk afneemt. Het kan dat doelen dan lager worden gesteld."

De klimaattop van vorig jaar verliep teleurstellend. Zaken waar landen het niet over eens werden, zijn toen doorgeschoven naar 2020 en moesten vóór de klimaattop in Glasgow worden opgelost. Daar is een heleboel gerichte diplomatie voor nodig, vertelt Beukeboom.

"Diplomatie is een contactsport. We vergaderen nu veel online, maar de informele gesprekjes, juist met landen waarmee je het oneens bent, vallen weg. Dat maakt het een stuk lastiger om vooruitgang te boeken. De meest effectieve diplomatie is de stille diplomatie, achter de schermen."

"Mijn zorg is dat we straks vervallen in oude gewoonten en daarmee een herhaling krijgen van 2009 en 2010, toen we na de financiële crisis geen groen herstel zagen, maar een zwarte kick-start van de economie. Emissies namen daarna zelfs meer toe dan wanneer de lijn van voor de crisis zou zijn doorgetrokken", aldus Beukeboom.

"Om te voorkomen dat we na de crisis op oude voet doorgaan, zullen eventuele stimuleringspakketten voor de economie moeten meenemen dat we óók de transitie richting duurzaam willen maken", zegt klimaatonderzoeker Van Vuuren.