De aankondiging door Sarkozy zorgde voor acute verwarring bij de minister met verantwoordelijkheid voor de media: ze wist wel dat het onderwerp speelde, maar had geen idee dat er zo'n stellige aankondiging in de pijpleiding zat. Presidentiële politiek is ook wennen in landen die er al een tijdje mee werken.

Dolgelukkig

Ook nogal in de war waren de publieke omroepen zelf. De president zei er meteen bij dat de kwaliteit er niet onder mocht leiden, maar de omroepen moeten een gat vullen van 1,2 miljard euro, oftewel 30 procent van hun jaarlijkse begroting. In de algemene begroting is geen plek, al opperde de president iets over een 'minieme' belasting op communicatiemiddelen zoals internettoegang en mobiele telefonie.

De commerciële omroepen M6 en TF1 waren gelukkig. Dat televisiereclamegeld moet ergens heen en als het nier meer naar de publieke omroep kan, gaat het dus allemaal naar de commerciëlen. Weliswaar bevatte de aankondiging van Sarkozy nog een vage verwijzing naar een extra belasting op commerciële zenders, maar de verwachting is dat die wel zal meevallen.

Geld

Blijdschap dus bij de commerciële omroepen, al ligt het voor de hand dat er snel en paar nieuwe zullen bijkomen. Voorlopig hebben ze er nog altijd veel minder dan Nederland.

Wat moet de consument hier van vinden? Als belastingbetaler zit hij natuurlijk met de gebakken peren: geld dat eerst van adverteerders kwam, moet nu uit de publieke portemonnee worden betaald.

Daar staat tegenover dat hij een publieke omroep krijgt die niet langer naar de pijpen van de commercie hoeft te dansen. Men kan zich richten op kwaliteit, op het bieden van programma's die zich van de commerciële programma's onderscheiden. Programma's waar geen sponsor voor is te vinden, maar die wel voorzien in een maatschappelijke behoefte.

Koken

Een goed idee dus. Behalve dan die belasting op internettoegang of mobiele telefonie. De vervuiler betaalt is een fijne leus, maar die is hier niet aan de orde. Internettoegang en mobiele telefonie zijn communicatiemiddelen die voor de traditionele omroep een kans of een bedreiging zijn, afhankelijk van hoe ze ermee omspringen. Geen reden voor een belasting zou ik zeggen.

Hoe het ook afloopt met de financiering, op de Franse staatstelevisie kunnen we dus veel aandacht verwachten voor 'moeilijke' thema's. Daar zijn de Fransen altijd al goed in geweest. Of wordt het net zoals de Britse BBC, met veel programma's over koken, tuinieren en stoffige oude meubels?

Waardering

Het kan ook allebei: een reclamevrije publieke omroep kan ook programma's maken voor doelgroepen waar adverteerders traditioneel hun neus voor ophalen, zoals 50-plussers, buitenlanders en allochtonen. Het kan ingaan op een maatschappelijk relevant onderwerp zonder zich te bekommeren om de invulling van de reclamespots.

Het moet overigens niet één grote niche-zender worden voor kleine groepen: de uitgave van veel publiek geld kan alleen gerechtvaardigd worden als het publiek als geheel er wat in ziet. Die tegenstrijdigheid in de taakopdracht van de publieke omroep los je niet op door de reclame eraf te halen.

Aandachttrekker

Een publieke omroep die niet concurreert om de gunst van de adverteerder, hoeft zich hoe dan ook minder te bekommeren om kijkcijfers. Waarderingscijfers zijn belangrijker. Logisch gevolg - ook gezien de publieke financiering, is dat het afgelopen is met generieke programma's die je ook op de commerciële omroepen ziet.

Dus weg met het lichte genre en populair vermaak op de publieke zenders? Eigenlijk onbegrijpelijk hoe de hyperenergieke aandachttrekker Sarkozy op het idee komt. Zijn vakantie in Egypte was al een reality-soap door zijn voortdurend gefilmde geknuffel met Carla Bruni. Nu het liefdesduo weer terug in het land is, maakt Frankrijk zich op voor Celebrity Big Brother in het Elysée-paleis.

De Nederlandse publieke omroep moet ook zo snel mogelijk reclamevrij gemaakt worden, maar één iets is zeker: Jan Peter en Bianca zouden dat anders aanpakken.