In het net gepubliceerde Verslag van de vaste kamercommissie voor justitie geeft iedere fractie zijn mening over het wetsvoorstel.

In dit geval hebben CDA, VVD en ChristenUnie "met belangstelling" kennis genomen van het wetsvoorstel - die zijn dus vóór. De PvdA-fractie heeft "met interesse" kennis genomen van het wetsvoorstel - ze weten het nog niet. En bij de SP is sprake van "teleurstelling" - ze zijn tegen.

Garanderen

Het CDA is het meest uitgebreid enthousiast over het voorstel. De tegenstelling tussen veiligheid en privacy noemt de partij kunstmatig. Je onveilig voelen heeft ook direct invloed op je privéleven. De gedachte is kennelijk dat hoe meer en hoe langer verkeersgegevens worden opgeslagen, hoe veiliger burgers zich zullen voelen. Er zijn weliswaar allerlei gevaarlijke lieden in ons midden, maar u kunt rustig doorslapen want hun handel en wandel wordt voortdurend geregistreerd.

Het verslag illustreert de verwarring bij kamerleden over wat de bewaarplicht wel en niet kan bereiken. D66 was tot op heden de partij die vrij goed begreep dat je bij criminaliteits- en terrorismebestrijding niet je ogen kan sluiten voor andere maatschappelijke belangen, zoals burgerrechten en praktische uitvoerbaarheid.

In het Verslag laat de eenzame D66-afgevaardigde echter optekenen dat het voorstel "voorziet in het garanderen dat telecommunicatiegegevens voor een bepaalde tijd beschikbaar zijn ten behoeve van de bestrijding van ernstige criminaliteit."

Informatiehonger

Was het maar zo'n feest. Was het maar dat dit wetsvoorstel, met alle kosten en structurele privacyschending die het met zich meebrengt, kon garanderen dat de écht nuttige informatie zou worden vergaard en bewaard. Het tegendeel is eerder waar: vermoedelijk zal alles worden bewaard behalve de informatie die echt van belang is bij de bestrijding van terrorisme en andere vormen van ernstige criminaliteit.

Allerlei diensten die wel gebruikt kunnen worden door terroristen vallen niet onder de bewaarplicht. Dan denk ik niet alleen aan diensten zoals openbaar vervoer en voedselbanken. Dat zijn willekeurige diensten, waar ook terroristen gebruik van maken maar die niks met telecommunicatie te maken hebben. Ik voorspel overigens wel dat de informatiehonger van het opsporingsapparaat zijn aandacht in de toekomst ook daarop zal vestigen.

Gelijkschakelen

Denk ook aan bijvoorbeeld bedrijfsinternetverbindingen en -e-mail en gratis webmaildiensten als Yahoo en Hotmail. Ook daarover gaat het wetsvoorstel niet, al is het wat bedrijfmail betreft wachten op een wet die zegt dat ook het bedrijfsleven alle telecom- en internetgegevens een paar jaar moet opslaan. Zo'n verplichting is nu nog een brug te ver, maar dat is een kwestie van tijd.

Yahoo en Hotmail vallen niet onder het wetsvoorstel omdat zij niet in de EU zijn gevestigd en we ze niet in Californië ergens toe kunnen verplichten. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden van manieren om de bewaarplicht te omzeilen.

De CDA-leden constateren dat er dus een "gat valt in de strijd tegen de misdaad" en stellen dat hiermee in de hand wordt gewerkt "dat kwaadwillende groepen en individuen juist gebruik maken van de kanalen waar geen toezicht op mogelijk is." Ze willen weten wat de regering gaat doen om ook bedrijfsemail en gratis e-maildiensten als Hotmail en Yahoo "alsnog in een parallel voorstel gelijk te schakelen."

Alles van waarde loopt weg

De regeling kost miljoenen euro's en kost alle Nederlanders hun recht om onverdacht met rust gelaten te worden. Maar echte terroristen hoeven niks te vrezen want de meest gebruikte, makkelijk toegankelijke communicatiemiddelen blijven onbespied. Het 'gelijkschakelen' van gratis webdiensten uit de VS of elders is stoere praat van het CDA, maar juridisch en praktisch onbegonnen werk.

Voor enigszins intelligente terroristen is de bewaarplicht dus geen serieuze bedreiging. De informatiezeef lijkt zodanig ontworpen te worden, dat alleen informatie wordt opgeslagen waar we niks aan hebben. Alles van waarde loopt weg. Sterker nog, als burgers zich door invoering van al die maatregelen veiliger gaan voelen en daarom minder goed gaan opletten, worden terroristen er eerder beter van.

Natuurlijk zijn altijd domme boeven geweest en godzijdank zijn er vast ook technisch zwak onderlegde terroristen. Wie weet zal er een terroristische misdrijf worden opgelost - of zelfs wel voorkomen - door invoering van de bewaarplicht.

Maar hoeveel terroristen zijn dat er en hoe gevaarlijk zijn zij? Hoeveel offeren wij op voor een puur theoretische kans dat we ze - als ze er toch in slagen een misdrijf te plegen - iets makkelijker kunnen opsporen? Het zijn beladen vragen waar geen makkelijk antwoord op bestaat. In de Kamercommissie voor Justitie moeten ze nog worden gesteld.