Het woord 'internet' komt precies één keer voor in het overigens lijvige regeerakkoord. Het gebeurt op pagina 34, onder het kopje Veiligheid, stabiliteit en respect. Je voelt hem dus al aankomen, dat wordt geen verhaal over de stimulering van de kenniseconomie.

"Teneinde radicaliserende boodschappen en voorlichting over de middelen van terreur te bestrijden, wordt voorzien in de mogelijkheid om het doorgeven van boodschappen door 'internet-providers' te verbieden."

Technische storing

Het is een nobel voornemen: iedereen wil toch radicalisering tegengaan? Er zijn echter twee grote problemen. Allereerst werkt het niet. Volgens een beroemde uitspraak beschouwt het internet censuur als een technische storing waar omheen gerouteerd moet worden.

Zo denken veel internetgebruikers er ook over: als een website wordt verboden staat de inhoud daarvan morgen op twintig andere websites over de hele wereld. Maar het regeringsplan mág ook niet.

Artikel 7 van de Grondwet bepaalt dat niemand voorafgaande toestemming nodig heeft om bepaalde gedachten of gevoelens in het openbaar te uiten: preventieve censuur is verboden. Een uiting mag achteraf wel als onrechtmatig worden bestempeld, bijvoorbeeld omdat die discrimineert, aanzet tot rassenhaat of inbreuk maakt op iemands eer en goede naam. De rechter kan dan ook herhaling verbieden, als het verbod nauwkeurig genoeg wordt geformuleerd.

Kinderliedjes

Je kan dus wel een bepaalde uiting verbieden of een bepaald plaatje. Maar je kan niet in algemene zin het doorgeven van 'radicaliserende boodschappen' verbieden. Het is een veel te vaag begrip dat evengoed van toepassing zou kunnen zijn op een oproep van de FNV om te gaan staken, de boeken van Karl Marx en de liedjes van Bob Dylan. De vrijheid van meningsuiting is er bovendien niet alleen voor kinderliedjes en oproepen tot deugdzaamheid, maar ook voor meningen die schokkend en aanstootgevend zijn.

Je kan ook niet het doorgeven van bepaalde websites verbieden. De inhoud van een website kan per definitie wijzigen, dus het verbieden van een website komt neer op het verbieden van wat er nu op staat maar ook op wat er in de toekomst op kan komen te staan. Ook dat is preventieve censuur.

Heilige oorlog

Maar zelfs als de voorgestelde regeling het alleen mogelijk maakt om individuele uitingen te verbieden, is niet duidelijk hoe dat moet gaan werken. Wie gaat die lijst van verboden teksten en plaatjes samenstellen en bijhouden? Wat kun je doen als jouw site opens verboden wordt vanwege je geschiedenisscriptie, over de ontwikkeling van de theorie van heilige oorlog sinds de Kruistochten? En hoe verkom je dat 'per ongeluk' de website van een oppositiepoliticus op de lijst komt?

Er is ook een levensgroot risico van mission creep. Bevoegdheden worden altijd gebruikt en als deze bevoegdheid eenmaal bestaat, worden die vervolgens niet alleen gebruikt voor het verbieden van 'radicaliserende boodschappen' of terroristisch materiaal. Ook andere strafbare informatie zoals kinderporno zal snel aan het lijstje worden toegevoegd. UPC heeft al aangekondigd vrijwillig een filter aan te brengen dat een paar honderd websites met kinderporno blokkeert.

St. Tropez

Vervolgens is het nog maar een kleine stap naar het filteren van phishing websites of websites waarop auteursrechtinbreuk wordt gepleegd of aangemoedigd. Vervolgens mag een filmster ook eisen dat alle internetproviders van Nederland de website wegfilteren waarop zij topless zonnend in St. Tropez te zien is.

PvdA-kamerlid Martin van Dam wast op zijn weblog zijn handen in onschuld over het censuurplan van de regering. Het was niet het idee van zijn partij, zegt hij, en hij is er ook niet enthousiast over. Zo gaat dat bij kabinetsformaties. Kennelijk is de vrijheid van meningsuiting ingeruild tegen de Bosbelasting.

Laten we maar hopen dat dit regeringvoornemen er eentje was voor de bühne. Even applaus oogsten bij de achterban en vervolgens lekker niks doen. Ik help het u hopen. Hoe dit ook afloopt, één ding lijkt zeker: de plannen voor echt gevaarlijke nieuwe justitiebevoegdheden staan niet in het regeerakkoord.