De Amsterdamse rechtbank stelde gisteren ‘entertainmentjournalist’ Albert Verlinde en zijn man, de Brabantse VVD-gedeputeerde Onno Hoes, in het gelijk in een kort geding tegen BNN.

De publieke jongerenomroep had afluisterapparatuur verstopt in een oorvormige prijs en deze gepresenteerd aan Verlinde, zogenaamd omdat hij zijn oor altijd zo goed te luisteren legt.

Verlinde nam de trofee nietsvermoedend mee naar huis en liet zo BNN meeluisteren met zijn privégesprekken.

Directe aanleiding voor de actie van BNN was de uitzending van RTL Boulevard in mei, waarin Verlinde beelden toonde van een parkeergaragezoenpartij tussen Wesley Sneijder en Yolanthe Cabau van Kasbergen.

Op last van de rechter mag BNN de Albert-tapes nu niet uitzenden. De Verlindes hebben ook aangifte gedaan bij de politie tegen BNN en presentatoren Filemon Wesselink en Sophie Hilbrand, ik neem aan wegens schending van artikel 139a van het Wetboek van Strafrecht het opnemen van een gesprek in een woning zonder toestemming van een deelnemer aan het gesprek. Maximale straf: zes maanden cel.

“Dit overstijgt een grap,” aldus Verlinde in het Algemeen Dagblad. “Je mag mensen niet zonder medeweten afluisteren in de besloten sfeer. Dat is bij wet verboden. Ik ben echt boos en neem het hen zeer kwalijk.”

Volgens BNN in de uitzending van vrijdagavond wisten ze zelf ook wel dat ze de opnames niet zouden mogen uitzenden en ging het op het principiële punt. Verlinde zou er een dubbele moraal op nahouden: hij mag andermans privacy schenden, maar kan zelf niks hebben.

Zowel Verlinde als BNN hebben gelijk: Verlinde meet met twee maten en BNN heeft
een juridische grens overschreven.

Journalisten staan niet boven de wet. Ook zij mogen geen strafbare feiten plegen. Er zijn uitzonderlijke gevallen denkbaar waar een belangrijke misstand alleen aan het licht gebracht kan worden door middel van een misdrijf om bestwil.

De voorbeelden zijn echter schaars. Het aanvragen van een rijbewijs onder valse naam om aan te tonen hoe makkelijk dat was, vond geen genade in de ogen van de Hoge Raad. Evenmin was het toegestaan valse incasso-opdrachten te verzenden, om aan te tonen hoe lek het bancaire betalingssysteem wel niet is.

Het staat BNN zelf vrij de journalistieke methode te kiezen waarmee ze hun boodschap – Verlinde schendt doorlopend de privacy van andere mensen – het beste kunnen brengen.

Zij mag pas denken aan strafbare vormen van nieuwsgaring als het een heel ernstige misstand betreft en er echt geen andere manier is om die aan de kaak te stellen.

Aan die strenge norm voldoet de stunt van BNN niet. Ook al vind je Verlinde’s werkwijze in hoge mate ergerlijk en privacyschendend, dat feit kan je ook op niet strafbare wijze over het voetlicht brengen.

De afluisteroperatie bracht geen nieuwe feiten aan het licht, maar diende alleen om Verlinde’s dubbele moraal te illustreren. En om hem zelf eens te laten merken hoe het voelt. Je wil misschien een redenering verzinnen waarom het zou moeten kunnen, maar die redenering is er niet.

Maar ook BNN heeft een punt. Ook al stonden Wesley en Yolanthe in een publieke parkeergarage te zoenen, zij hoefden er niet op bedacht te zijn dat hun daden zouden worden opgenomen en doorgespeeld aan Boulevard.

De juridische norm is bovendien streng: entertainmentmedia mogen alleen beelden van mensen publiceren, ook als die zijn opgenomen op openbare plaatsen, als dat een bijdrage levert aan een debat in het publieke belang.

In een baanbrekende uitspraak uit 2004 oordeelde het Europese mensenrechtenhof dat Duits roddelbladen geen foto’s hadden mogen afdrukken van Prinses Caroline van Monaco op het strand: de prinses heeft geen officiële functie en het artikel leverde geen bijdrage aan een debat van publiek belang.

Langs die meetlat is ook het uitzenden van de nachtelijke snavelsessie moeilijk te rechtvaardigen. Wesley en Yolanthe hebben geen van beide een officiële functie en er is voor zover ik weet nog steeds geen publiek debat gaande over de seksuele moraal van voetballers en actrices.

Veel mensen zullen zeggen: maar iedereen wil dat toch zien en weten! Dat is ontegenzeglijk waar. Er zijn misschien wel miljoenen Nederlanders zijn die de rechtspraak van het mensenrechtenhof op dit punt hopeloos ouderwets vinden.

Er is grote belangstelling voor beelden van vozende BN’ers. Maar de rechtspraak maakt voorlopig een duidelijk onderscheid tussen publieke belangstelling en publiek belang. De regel is dat je alleen iemands privacy mag schenden in het kader van dat laatste.