Vanuit de SP-bankjes schold ex-fractievoorzitter Jan Marijnissen minister Koenders voor Ontwikkelingssamenwerking vorige week tot driemaal toe uit voor flapdrol. Waar het debat over ging weet niemand meer.

Koenders was pissig, maar SP-fractievoorzitter Agnes Kant vond dat hij niet moest klagen: “Flapdrol is een keurig Nederlands woord en in dit geval een terechte constatering.”

Uit de analyse van Ewoud Sanders in NRC Handelsblad bleek iets anders. Een flapdrol is namelijk een “drol van een niet-vaste substantie, als teken van ziekelijkheid.” Dat komt in de beste families voor, maar is daarmee nog niet keurig.

Of had Kant toch op haar manier gelijk? Zij rechtvaardigde de typering namelijk door te stellen dat Koenders te weinig opkomt voor ontwikkelingslanden en te veel oog heeft voor de belangen van de grote financiële centra, Wall Street en de Londonse City.

Als dat je flapdrol zo definieert, is het geen belediging om Koenders een flapdrol te noemen. Het is dan niet meer dan een mening – die mag je hebben – over Koenders’ beleidsprioriteiten.

Kant en Marijnissen hadden zich kennelijk laten inspireren door de Hoge Raad. Die had twee weken eerder namelijk geoordeeld dat een beschuldiging van kwakzalverij – dat in het gewone taalgebruik wordt geassocieerd met boerenbedrog, oplichterij en knoeierij – mogelijk niet beledigend was omdat het woord werd gehanteerd in een neutrale, eigen definitie.

De Vereniging tegen de Kwakzalverij had in 2000 een congresbundel gepubliceerd met daarin de top-20 kwakzalvers van de afgelopen eeuw.

Het boekje hanteerde een min of meer objectieve definitie van kwakzalverij, met vijf elementen waaronder dat het werk van de arts “niet gefundeerd is op toetsbare en voor die tijd logische dan wel empirisch-houdbare hypothesen en theorieën” en dat “geen toetsing binnen de beroepsgroep op effectiviteit en veiligheid heeft plaatsgevonden”.

Orthomanueel geneeskundige Sickesz, nummer 7 op de lijst, spande een proces aan wegens belediging. Hij won bij het gerechtshof, maar de Hoge Raad vernietigt die uitspraak.

Volgens de Hoge Raad mag de Vereniging werken met een eigen definitie van kwakzalverij en had het gerechtshof beter moeten toetsen of zij Sickesz volgens die definitie een kwakzalver mocht noemen.

Waarschijnlijk is het webteam van de SP nu bezig snel een disclaimer te plaatsen op de website: fractieleden van de Socialistische Partij hanteren het woord flapdrol uitsluitend in de specifieke betekenis van iemand die onvoldoende opkomt voor de belangen van ontwikkelingslanden.

Misschien biedt de uitspraak ook kansen voor PVV-leider Wilders in zijn aanstaande strafzaak wegens aanzetten tot haat en groepsbelediging van moslims.

Het argument is simpel: toen Wilders in een interview met De Pers van 13 februari 2007 zei: “Geen islamieten in Nederland,” hanteerde hij het woord in zijn eigen, objectieve definitie: Sovjet-tank. Welke rechter kan zo’n uitspraak veroordelen?

En toen Wilders in een ingezonden stuk in de Volkskrant op 8 augustus 2007 schreef: “Ik heb genoeg van de Koran in Nederland: verbied dat fascistische boek. Genoeg is genoeg,” hanteerde hij het woord fascistisch in zijn eigen, neutrale definitie: auteursrechtvrij.

Geen speld tussen te krijgen, al is Mein Kampf in die definitie pas fascistisch met ingang van het jaar 2015.