De Italiaanse en Franse regeringen werken aan plannen om het internet strakker te gaan reguleren. De verstandige meerderheid biedt vooralsnog tegenwicht aan de machtige lobby's, maar houdt die stand als de belangen groter worden? Door Remy Chavannes

Als eigenaar van zowat alle televisiezenders van Italië is premier Silvio Berlusconi gewend de publieke berichtgeving te bepalen. Vanuit die optiek is het vooralsnog vrije internet een gevaarlijk lek dat nodig gedicht moet worden.

Reguleren

Berlusconi heeft kennelijk ook ingezien, getuige de aankondiging deze week dat hij het aanstaande Italiaanse voorzitterschap van de G8 wil gebruiken om 'het internet te reguleren'.

Het is opmerkelijk dat Berlusconi de G8 wil lastig vallen met dit dossier. Deze groep van snel faillerende handelsmachten heeft wel belangrijkere zaken te bespreken zou je denken.

Of krijgt zijn grote vriend Franco Frattini, vorig jaar nog regeldriftig Eurocommissaris voor Justitie maar inmiddels terug in de regering als minister van Buitenlandse zaken, dan toch zijn zin?

Aanpak

Berlusconi is niet de enige G8-leider met een internetplannetje. President Sarkozy van Frankrijk heeft zich namelijk door de film- en platenmaatschappijen laten winnen voor een harde nieuwe aanpak van illegale bestandsuitwisseling op internet.

"Graduated response" ("riposte graduée" in het Frans) is de eufemistische noemer voor een systeem waarbij een internetgebruiker die volgens de platenmaatschappijen illegale bestanden uitwisselt eerst een waarschuwing krijgt en bij een volgend vergrijp zijn internetverbinding kwijtraakt.

De Franse Senaat heeft het plan al aangenomen, maar Sarkozy wil de procedure in heel Europa invoeren.

Sleutelrol

Misschien dat Sarkozy's fanatieke inzet voor de platen- en filmmaatschappijen wordt verklaard door Frankrijks pretenties als culturele wereldmacht.

Sommigen vermoeden een sleutelrol van Sarkozy's vrouw Carla Bruni, de zangeres en actrice wiens diverse artistieke prestaties veelvuldig op het internet worden uitgewisseld. Op 20 november namen de Europese cultuur-ministers in een verklaring afstand van het Franse plan. Zij pleitten juist voor een eerlijke afweging van alle betrokken belangen, waaronder de privacy van internetgebruikers, vrijheid van meningsuiting en - als derde - de bescherming van intellectuele eigendom.

Amendement

De Europese Commissie stelde ondertussen kritische vragen over de geldigheid van de Franse wet.

Sarkozy, niet voor een gat te vangen, had zijn plan echter ook weggemoffeld in een Europese voorstel tot aanpassing van de regels over concurrentie tussen telecomaanbieders. Een voorstel dus dat niks met auteursrecht of internetcontent te maken heeft.

Een alerte Franse internetburgerrechtenclub trok aan de bel, waarna het Europees Parlement met grote meerderheid een amendement aannam om het afsluiten van een internetverbinding zonder tussenkomst van de rechter te verbieden.

Geschrapt

Het amendement van het parlement werd vorige week op mysterieuze wijze terzijde geschoven door de Europese telecom-ministers, volgens de Franse kranten op aandringen van de huidige EU-voorzitter... Frankrijk. Tegelijkertijd hebben de Europese ministers echter Sarkozy's voorstel zelf geschrapt. Resultaat: Frankrijk mag door maar de rest van Europa hoeft niet te volgen.

Voorlopig lijkt Sarkozy dus weinig vooruitgang te boeken met zijn poging om heel Europa zijn internetwet op te leggen. Maar wie de energie en vasthoudendheid van de president kent, weet dat we dit voorstel binnen afzienbare tijd in een nieuw jasje zullen terugzien.

Adviesraad

Dan wordt duidelijk hoeveel waarde de Europese regeringen werkelijk hechten aan de rechten van internetgebruikers. Waarschijnlijk blijken die in de Brusselse koehandel vrij gemakkelijk uitwisselbaar met het voorzitterschap van een nieuwe adviesraad, de vestiging van een prestigieus agentschap of wat extra EU steun voor een achtergestelde regio of beroepsgroep.

Als straks dus in heel Europa internetgebruikers verplicht worden afgesloten als ze een illegaal MP3'tje binnenhalen, zit er ergens op een berg in een arme streek een boer blij te lachen omdat hij nog een paar jaar langer met EU-steun zijn onrendabele bloedworst kan blijven maken.