In het voorjaar van 1953 moest het dan echt gebeuren. Het Verenigd Koninkrijk wilde de strijd met andere landen om wie de top van Mount Everest als eerste kon bereiken eens en voor altijd beslechten.

Sinds het begin van de twintigste eeuw was er een hernieuwde interesse in de hoogste berg ter wereld ontstaan. Vanaf 1921 deden klimmers verschillende pogingen om de top van de Mount Everest te bereiken. Na een aantal mislukte pogingen voelden de Britten in 1953 dat het misschien wel hun laatste kans was om als eerste de top te bereiken.

De Britse expeditie onder leiding van de militair John Hunt vertrok begin maart 1953 voor de klim naar de top. Op 21 mei begon het team aan de laatste en cruciaalste fase. De twee beoogde klimmers om de top te bereiken, Tom Bourdillon en Charles Evans, waren op 26 mei nog 101 meter van de top verwijderd. Maar zij moesten afdalen vanwege uitputting.

De ogen waren toen gericht op de Nieuw-Zeelandse klimmer Edmund Hillary (toen 33 jaar) en de ervaren 38-jarige sherpa Tenzing Norgay. Op 29 mei rond 11.30 uur, na een slopende reis van bijna drie maanden, bereikte het duo als eerste mensen het hoogste punt op aarde.

Zeventig jaar later hebben meer dan 11.000 mensen het trucje van Hillary en Norgay herhaald. De afgelopen jaren werd een bezoekje aan Mount Everest steeds populairder. Expedities zijn veiliger en het risico op een dodelijke afloop steeds kleiner. Tegenwoordig wagen gemiddeld achthonderd mensen per jaar een klim naar de top of the world.

Hoewel expedities de afgelopen zeventig jaar veiliger zijn geworden, sterven er nog altijd een hoop klimmers. Wie vandaag de dag het topje van de berg wil bereiken, zal moeten klimmen langs de honderden lichamen van klimmers die onderweg gesneuveld zijn.

De lichamen blijven vanwege de koude omstandigheden vaak in goede staat en kunnen niet makkelijk weggehaald worden. Vaak worden lijken voor het gemak maar in een afgrond geduwd. Sommige klimmers laten op voorhand vastleggen dat hun lichaam op de berg moet blijven, mochten ze komen te overlijden.

In mei 2019 bereikte de populariteit van Mount Everest een symbolisch hoogtepunt, toen een foto van een file van bergbeklimmers op de Mount Everest de wereld over ging.

Die megadrukte heeft grote nadelen. Te lange wachtrijen kunnen in de zogeheten 'Death Zone' (Zone des Doods, vanaf 8.000 meter hoogte) erg gevaarlijk zijn. Daar liggen uitputting, zuurstoftekort en uitdroging op de loer. In het beruchte voorjaar van 2019 kwamen elf mensen om het leven.

En er zijn meer problemen. Iedere klimmer zeult gemiddeld zo'n 8 kilo aan afval mee de berg op. Van afgedankte tentjes tot lege zuurstofbussen tot menselijke ontlasting. En vanzelfsprekend staan er boven aan de berg geen afvalbakken of toiletten om de troep in kwijt te raken. De laatste jaren is het afvalprobleem zo groot geworden dat sommige mensen spreken van "'s werelds hoogste afvalberg".

En dan zijn er nog de gevolgen van de opwarming van de aarde, die de omstandigheden op de 60 miljoen jaar oude berg in slechts enkele decennia drastisch heeft doen veranderen. Gletsjers smelten en meren drogen op. De hoogst liggende gletsjer (de 'South Col Glacier' op ongeveer 7.900 meter) werd de afgelopen 25 jaar maar liefst 54 meter dunner.

Klimaatverandering zorgt ook voor veel extremere weersomstandigheden op en rond de berg. Onvoorspelbaar en extreem weer is slecht nieuws voor mensen die de top willen bereiken. Overstromingen en droogtes hebben grote gevolgen voor landbouw en voedselvoorziening van inwoners aan de voet van de berg.

De belangrijkste vraag is dan ook: hoe moet het nu verder met de expedities naar Mount Everest? Klimtoerisme beperken is makkelijker gezegd dan gedaan, niet in de laatste plaats omdat nog altijd veel Nepalezen voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van expedities naar Mount Everest.

Tegelijkertijd zijn het wel de Nepalese omwonenden die het meest last hebben van de razendsnelle klimaatverandering en het afvalprobleem op de berg. Zoals een sherpa deze week treffend zei over de verdwijnende gletsjers en meren tegen persbureau AP: "We hoeven niet te wachten op de toekomst. We zien de impact nu al."

In een poging om Mount Everest te redden, organiseren sommige sherpa's expedities die speciaal bedoeld zijn om afval te ruimen. Maar om de berg te beschermen is ook de hulp van klimmers en de regeringen van Nepal en China nodig. Dat is de uitdaging die er ligt op de zeventigste verjaardag van de overmeestering van Mount Everest.