Erdogan heeft op basis van de voorlopige resultaten 49,3 procent van de stemmen gekregen. Kemal Kiliçdaroglu, zijn belangrijkste tegenstander, is blijven steken op 45 procent. Doordat geen van beiden vooralsnog meer dan 50 procent heeft weten te halen, moeten ze door naar een tweede ronde. Wie op 28 mei meer dan 50 procent van de stemmen krijgt, wint de presidentsverkiezing.

Zingend verscheen Erdogan op het bordes van het hoofdkwartier van zijn AKP. Daarmee was de toon direct gezet. En vanaf de eerste zin had hij zijn aanhang op zijn hand, terwijl je zou zeggen dat er op dat moment weinig reden voor een feestje was. Het was Erdogan, ondanks het oneerlijke speelveld tijdens de campagne, namelijk niet gelukt om in de eerste ronde al te winnen. Zoals hem in 2014 en 2018 wel was gelukt.

Maar hij klonk en presenteerde zich als een winnaar en daarmee was Erdogans aura van onverwinnelijkheid weer helemaal terug. En dat in een jaar waarin hij op zijn zwakst zou zijn. Dankzij de economische malaise en de afhandeling van de aardbeving in Turkije stond Erdogan in de meeste peilingen op achterstand. Maar de president kwam bovendrijven alsof er niets gebeurd was. Dat moest gehoord worden. Erdogan bewees dat hij zijn achterban beter kent dan de oppositie de hare.

Het contrast met de oppositie kon haast niet groter zijn. Tijdens de verkiezingsavond kwamen de kopstukken alleen in beeld om te klagen over tegenwerking tijdens het tellen. Daar was op dat moment reden toe, maar de boodschap was niet positief. Daarmee voldeed de oppositie precies aan het beeld dat Erdogans aanhang van hen heeft: een stelletje klagers.

De slottoespraak van kandidaat Kemal Kiliçdaroglu was helemaal een koude douche. Hij sprak in een halflege perszaal in het bijzijn van andere oppositieleiders, niet op het hoofdkwartier voor zijn aanhang. De speech ging ook niet over zijn eigen prestatie - het hoogste percentage stemmen voor een CHP-leider sinds 1961 - maar over het "falen van Erdogan". Een inspirerende boodschap bleef uit. Er was geen vleugje enthousiasme of vertrouwen in een goede afloop op 28 mei te bespeuren.

Erdogan en de AKP zetten Kiliçdaroglu maar wat graag weg als de eeuwige verliezer. De oppositieleider deed in het holst van de nacht (te) weinig om dat beeld bij te stellen.

Daarmee hebben we tevens de eerste reden te pakken waarom Erdogan misschien wel op poleposition staat voor 28 mei: hij pakte afgelopen nacht het psychologische voordeel door zich als winnaar te gedragen. De oppositie had het voorafgaand aan de stembusgang volop over winnen in de eerste ronde. Niet alleen mislukte dat, Kiliçdaroglu eindigde ook nog eens achter Erdogan. Daardoor blijft het gevoel van een dubbel verlies hangen. Dat is geen goede uitgangspositie.

Ten tweede is het de vraag of de oppositie in staat is de kiezers van de onafhankelijke nationalistische presidentskandidaat Sinan Ogan aan zich te binden. Hij gaat niet door naar de tweede ronde. Eerder was kandidaat Muharrem Ince al uit de race gestapt. In theorie liggen daardoor zo'n drie miljoen stemmen voor het oprapen. Precies wat Kiliçdaroglu nodig heeft om Erdogan te verslaan.

Ogan en Ince zijn er meermaals van beschuldigd dat ze het oppositiefeestje verstoren met hun deelname. Dat is de aanhang niet vergeten. Bovendien trokken de kandidaten veel nationalistische stemmers. Die moeten niets hebben van de steun van de Koerdisch georiënteerde HDP voor Kiliçdaroglu.

De belangrijkste reden waarom het er voor Erdogan gunstig uitziet, is dat zijn AKP de grootste in het parlement blijft. De alliantie die de AKP aanvoert, behoudt bovendien haar meerderheid. Dit betekent dat de president campagne kan voeren met zijn favoriete boodschap: stabiliteit.

Als de president van het ene kamp is en de meerderheid in het parlement van het andere, dan is er geen garantie op een soepele samenwerking tussen de twee machtsblokken. Gezien de huidige economische problemen zitten de kiezers niet te wachten op ruzie en het risico dat de boel daardoor vastloopt. Zij willen oplossingen.

Erdogan heeft tijdens de campagne laten zien dat hij de man van de oplossingen is. Of die oplossingen ook toekomstbestendig zijn, is nog maar de vraag. Maar voor nu krijgt de president het voordeel van de twijfel. De oppositie heeft twee weken de tijd om daar iets tegenover te stellen.