De eerste coup de tonnerre (donderslag) was toen de Franse regering aankondigde het pensioenstelsel te hervormen. Dat is volgens de regering nodig omdat het huidige stelsel onbetaalbaar wordt.

"In het huidige systeem leggen de werkenden geld in voor de pensioenen van de ouderen", legt Hans van Meerten uit. Hij is hoogleraar Europees Pensioenrecht aan de Universiteit Utrecht.

"Maar waar je vroeger als het ware vier werkenden voor één gepensioneerde had, zijn het nu vier gepensioneerden voor één werkende."

In Nederland worden die problemen deels verholpen door pensioenfondsen. Die beleggen het geld dat ze met de pensioeninleg verzamelen. Dat zorgt voor een extra bedrag boven op de AOW. Maar in Frankrijk is die bijdrage veel en veel kleiner.

Een belangrijke verandering is dat de pensioenleeftijd voor Fransen van 62 naar 64 jaar gaat. Eerder met pensioen gaan betekent dat je ook meer jaren pensioen ontvangt. Dat maakt het hele systeem duurder.

Frankrijk is 14 procent van het bruto binnenlands product (al het geld dat een land in een jaar verdient) kwijt aan pensioenen. Daarom zegt Macron dat hij niet anders kan dan de pensioenleeftijd verhogen.

Maar veel Fransen zijn het daar totaal niet mee eens. In het hele land gaan al weken duizenden demonstranten dagelijks de straat op. Die protesten lopen vaak uit op rellen.

Demonstranten zijn boos dat zij nu opdraaien voor de kosten. Volgens hen valt er meer dan genoeg geld te halen bij grote bedrijven.

Ondanks de weerstand drukte de regering de plannen er twee weken geleden doorheen. Dat gebeurde zonder dat het Franse parlement erover kon stemmen. Het zorgde bij veel Fransen voor nog meer frustratie.

President Macron en premier Élisabeth Borne vreesden dat hun pensioenplan het niet zou halen als er gestemd werd. Hun coalitie heeft sinds de laatste verkiezingen geen meerderheid meer in het parlement.

Daarom omzeilden ze het parlement met grondwetsartikel 49.3, ook wel de 'nucleaire optie' genoemd. Die is niet verboden en al honderd keer eerder ingezet. Maar nog nooit voor zo'n omstreden onderwerp.

De Franse oppositie was woedend en diende twee moties van wantrouwen in tegen de regering. Een van die twee moties haalde het bijna. De oppositie kwam negen stemmen tekort om de motie aan te nemen en de regering ten val te brengen.

Tegenstanders hebben nog de optie om een referendum te organiseren. Maar daar is volgens historicus en Frankrijkkenner Niek Pas geen tijd voor. "Dat moet via veel schijven en is zo snel niet te realiseren voordat de nieuwe pensioenwet is afgekondigd."

Ook buiten het parlement blijft er verzet. Vakbonden organiseren stakingen uit protest tegen de hervormingen. In de afgelopen twee maanden was er al tien keer een landelijke staking. De recentste was afgelopen donderdag, en mogelijk volgen er nog meer.

Zo legde het personeel in raffinaderijen het werk neer. Daardoor wordt er gevreesd voor brandstoftekorten.

In de hoofdstad Parijs stapelde het afval zich op toen vuilnisophalers het werk neerlegden. Parijzenaars zagen de afvalbergen groeien; 10.000 ton afval ligt al op straat.

Het is een misverstand dat Fransen niet hard (willen) werken, zegt Frankrijkkenner Pas. "Ze werken veel minder in deeltijd, maken langere dagen en werken op jaarbasis over het algemeen meer dan wij."

Volgens Pas speelt ook mee dat Fransen anders naar werk kijken. "Ze vinden het belangrijk, maar relativeren het meer. Op een gegeven moment houdt werken op en ga je andere dingen doen."

64 jaar is nog altijd betrekkelijk jong om met pensioen te gaan, vergeleken met andere EU-landen. In Nederland is de pensioenleeftijd op dit moment 66 jaar en 10 maanden. Die stijgt in de toekomst mee met de levensverwachting.

"We moeten de Franse zorgen in hun specifieke context zien", legt Van Meerten uit. "Zo werken Franse ouders vaak allebei fulltime en ligt de zorg voor de kinderen bij grootouders. Daarom willen jonge Fransen liever niet dat hun ouders later met pensioen gaan."

De gewelddadige confrontaties tussen betogers en politieagenten doet denken aan de protesten van de 'Gele Hesjes'. Daarbij raakten in het eerste jaar vierduizend mensen gewond, onder wie tweeduizend politieagenten. Toch gaat een vergelijking mank, zegt Pas.

"De onvrede is erg groot, maar het lijkt mij sterk dat die uitslaat tot een grote sociale brand zoals bij de 'Gele Hesjes'. Dat hadden we dan eigenlijk nu al moeten zien gebeuren. Maar ik heb geen glazen bol."

Dat president Macron het risico neemt om Frankrijk in een soortgelijke crisis te storten, komt volgens Pas door zijn enorme ambitie. "Macron wil de geschiedenisboeken ingaan als de grote hervormer van Frankrijk. Het is zijn missie om Frankrijk een land van deze tijd te maken. Met maatregelen die pijn doen, maar hij is ervan overtuigd dat het niet anders kan."