In de plannen van de rechtse coalitie zou het Israëlische hooggerechtshof minder invloed krijgen. Ook zou de benoeming van alle rechters goedgekeurd moeten worden door de Knesset, het parlement van Israël. Daarin hebben de Likud-partij van Netanyahu en haar coalitiegenoten sinds de verkiezingen van november een meerderheid.

Netanyahu stelt dat de hervormingen ervoor zorgen dat de "balans" tussen de rechtspraak en het parlement wordt hersteld. Tegenstanders zijn juist van mening dat die balans veel te ver zou doorslaan richting het parlement. De hervormingen zouden de onafhankelijkheid van de rechtspraak aantasten.

Defensieminister Yoav Gallant werd zondag ontslagen door Netanyahu. Gallant liet zich een dag eerder in een toespraak op televisie kritisch uit over de aangekondigde hervormingen. Dat is extra pikant, omdat hij een partijgenoot van Netanyahu is.

Gallant, zelf een voormalig militair, stelde zaterdag onder meer dat de Israëlische strijdkrachten boos en teleurgesteld waren over de voorgenomen veranderingen aan de rechtspraak.

Het gedwongen vertrek van Gallant zorgde voor een golf van protest in alle lagen van de maatschappij. Israëlische burgers protesteren al maanden bijna dagelijks tegen het beleid van de regering. Na het ontslag van Gallant laaiden die protesten verder op.

Zondagavond gingen tienduizenden Israëliërs de straat op om te protesteren. In onder meer Jeruzalem en Tel Aviv zette de politie waterkanonnen in om betogers terug te dringen en gestichte brandjes te blussen.

Ook vandaag vinden protesten plaatst. Bij het parlementsgebouw in Jeruzalem staan duizenden betogers. Op sociale media zeggen betogers op weg te zijn naar het huis van Netanyahu.

Naar verwachting houdt de premier vandaag een toespraak, waarin hij aankondigt dat de hervormingen tijdelijk worden opgeschort. Die speech is al wel een paar keer uitgesteld.

Politiek gezien zit Netanyahu in een lastige spagaat. Binnen zijn eigen partij is niet iedereen het eens met de plannen. Het ontslag van Gallant heeft de verhoudingen nog verder op scherp gezet. Ondertussen uiten politieke kopstukken steeds meer kritiek op het beleid van Netanyahu in het algemeen, en de geplande hervormingen van de rechtspraak in het bijzonder.

President Isaac Herzog verzocht Netanyahu maandagochtend de hervormingen niet door te zetten. Hij richtte zich persoonlijk tot de premier via Twitter. "De ogen van het Israëlische volk en het Joodse volk over de hele wereld zijn op u gericht. In het belang van het volk roep ik u op het hervormingsproces direct te staken."

Oppositieleider Yair Lapid riep Netanyahu op om het ontslag van Gallant ongedaan te maken. "Gallant is ontslagen omdat hij de waarheid sprak. Hij bedreigde niemand, hij waarschuwde het volk alleen voor deze regering die alle realiteit uit het oog verloren is", zei de oud-premier. Lapid gaf leiding aan de groep partijen die in juni 2021 een onwaarschijnlijke coalitie wisten te vormen. Daarmee was Netanyahu na twaalf jaar geen premier meer.

Coalitiegenoten van Netanyahu dreigen juist uit de regering te stappen als de hervormingen niet doorgaan. De extreemrechtse veiligheidsminister Itamar Ben-Gvir schreef op Twitter dat de regering niet moet "zwichten voor anarchie". Ben-Gvir is de leider van Otzma Yehudit, een van de belangrijkste bondgenoten van Likud.

Justitieminister Yariv Levin waarschuwde dat het afblazen van de hervormingen "direct kan leiden tot de val van de regering en het instorten van Likud". Daarmee heeft hij het over zijn eigen partij: Levin is een partijgenoot van Netanyahu. De minister zei wel elke beslissing van de premier te respecteren.

Netanyahu lijkt dus te moeten kiezen tussen de val van zijn regering en een land dat volledig tot stilstand komt. Vlak voor de toespraak van Netanyahu had moeten plaatsvinden, dreigde de grootste vereniging van vakbonden met een algehele staking.

Volgens voorzitter Arnon Bar-David roept vakcentrale Histadrut al zijn leden op het werk neer te leggen als de hervormingen niet worden geschrapt. Histadrut vertegenwoordigt onder meer fabrieksmedewerkers en winkeliers.

Op Ben Gurion Airport, het grootste vliegveld van het land, werden vrijwel direct na de aankondiging van Bar-David alle vertrekkende vluchten geschrapt. Medewerkers van luchthavens vallen ook onder de vereniging van vakbonden. Datzelfde geldt voor havenpersoneel. In de twee grootste havens van het land, Haifa en Ashdod, hebben mensen het werk neergelegd.

Ook personeel van ziekenhuizen, bankmedewerkers en lokale bestuurders hebben aangekondigd zich bij de staking te voegen als de hervormingen niet worden afgeblazen.