Met een klap van de hamer nam het parlement het nieuwe wetboek van strafrecht dinsdagochtend unaniem aan. In de meer dan zeshonderd wetsartikelen staat onder andere dat belediging van de president verboden is. Datzelfde geldt voor overspel en het zonder toestemming organiseren van demonstraties.

Al die wetten invoeren kost tijd. Naar verwachting zijn ze uiterlijk over drie jaar echt van kracht. Dat lijkt lang, maar drie jaar valt mee als je bedenkt dat Indonesië al tientallen jaren aan een nieuw wetboek van strafrecht werkt.

Het huidige wetboek dateert nog uit de tijd dat Indonesië een Nederlandse kolonie was. Het werd al in 1918 opgesteld. Indonesië vond het hoog tijd dat er een update kwam om zo verder afstand te nemen van de koloniale geschiedenis. De plaatsvervangend minister van Justitie zei tegen persbureau Reuters trots te zijn op de eigen wetten die nu "overeenkomen met de Indonesische waarden". Maar zo blij zijn lang niet alle Indonesiërs.

Vooral jongeren en studenten zien het eerder als een flinke achteruitgang dan een stap voorwaarts. Dat was al duidelijk in 2019. Toen probeerde de Indonesische overheid ook al de nieuwe wetten aan te nemen. Dat zorgde voor grote protesten, waarbij meerdere doden vielen en honderden betogers en agenten gewond raakten.

De Indonesische president Joko Widodo besloot vanwege alle onrust de stemming over de wetswijzigingen uit te stellen. Ook beloofde hij dat er nog eens goed zou worden gekeken naar de meest bekritiseerde onderdelen. Maar in een reactie op het nieuws van dinsdag zeggen mensenrechtenorganisaties en demonstranten dat er nauwelijks is geluisterd naar hun kritiek.

Daarom verzamelen vooral jonge Indonesiërs zich bij het parlement in de hoofdstad Jakarta. Uit protest bedekken ze er hun mond met hun hand of plakken hem af met tape. Ze willen daarmee laten zien dat ze vinden dat ze monddood zijn gemaakt.

Veel mensen op Instagram en Twitter doen mee aan de actie. Zoals Ahmad Sajali die buiten bij het Indonesische parlement met zijn hand voor zijn mond op de foto ging. Hij zegt woest te zijn dat de wetten zijn aangenomen. "Het zal onze privélevens echt gaan beïnvloeden, en maakt Indonesiërs veel minder vrij in wat ze kunnen doen", laat hij weten via Instagram.

Mensen plaatsen bij de foto's de hashtag #SemuaBisaKena waarmee ze "iedereen kan gestraft worden" bedoelen. "Dat is ook echt zo", zegt Sajali. "Met de nieuwe wetten kan het bekritiseren van de president en de regering gezien worden als een belediging, iets waarvoor je in de gevangenis kunt belanden. Het nieuwe wetboek neemt onze vrijheid van meningsuiting gewoon weg."

De nieuwe wetten passen in een trend waar mensenrechtenorganisaties al langer voor waarschuwen. Indonesië is met 276 miljoen inwoners het grootste moslimland land ter wereld. In het dagelijks leven speelt de politieke islam er een steeds grotere rol.

Zo gelden er in de provincie Atjeh nu al strikte islamitische wetten. Mensen worden er bestraft voor het drinken van alcohol en gokken. En mensen die seks hebben met hetzelfde geslacht krijgen stokslagen, schreef de BBC vorig jaar.

Human Rights Watch (HRW) waarschuwde eerder dat wat nu in Atjeh normaal is, in de toekomst mogelijk voor heel het land geldt. "De radicale islam is echt aan het groeien in Indonesië, dat kun je niet meer negeren", zei Andreas Harsono van HRW hierover tegen The New York Times.

De nieuwe wetten lijken daarom ook reden tot zorg voor de de lhbtiq+-gemeenschap in Indonesië. Landelijk geldt er al een verbod op het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht. Doordat nu ook seks voor en buiten het huwelijk illegaal wordt, is op een vrije manier lhbtiq+'er zijn zo goed als onmogelijk.

Hoe groot de impact op buitenlanders en toeristen precies is, is nog onduidelijk. In een poging de vrees weg te nemen, is in de nieuwe wet opgenomen dat alleen naaste familieleden je kunnen aangeven. Daardoor lijken vooral Indonesiërs zelf geraakt te worden.

Maar mensen die in de toeristensector werken, zijn bang dat de nieuwe wetten alsnog toeristen zullen afschrikken. "We betreuren het enorm dat de regering die zorgen niet serieus neemt", zei Maulana Yusran, hoofd van de toerismebranchevereniging, tegen persbureau Reuters. "We hebben onze zorgen geuit over hoe schadelijk deze wet is."