Uit een rapport, dat jaarlijks rond Wereld Aids Dag wordt gepubliceerd, blijkt dat de aidsepidemie wereldwijd steeds minder snel krimpt. In Oost-Europa en Centraal-Azië, in het Midden-Oosten en Noord-Afrika is de epidemie de afgelopen tien jaren zelfs gegroeid. Ook in Azië en in Latijns-Amerika, waar hiv eerst redelijk onder controle was, nemen de infecties inmiddels weer toe.

Een van de landen waar het aantal hiv-infecties snel toeneemt, met name onder risicogroepen, is El Salvador. Daar is het aantal hiv-infecties bij mannen die seks hebben met mannen in een jaar verdubbeld en onder transgender vrouwen acht keer groter dan het jaar daarvoor. Volgens het Aidsfonds komt dat onder meer door stigmatisering.

"Te veel mensen worden uitgesloten van levensreddende zorg puur om wie ze zijn, waar ze wonen en wie ze liefhebben", zegt Mark Vermeulen, directeur van het Aidsfonds. "In steeds meer landen is er de politieke onwil om te investeren in toegankelijke gezondheidszorg, een fundamenteel recht dat niet wordt erkend. Na veertig jaren van inspanningen en wetenschappelijke vooruitgang zetten te veel landen nu weer grote stappen achteruit."

De toename van hiv-infecties is vooral zichtbaar onder jongeren van 15 tot 24 jaar. Meisjes en jonge vrouwen in sub-Sahara Afrika worden extra hard getroffen: ze lopen drie keer meer kans op hiv dan jongens van dezelfde leeftijd. Volgens het Aidsfonds komt dat onder andere door een gebrek aan onderwijs en voorlichting.

Corona heeft ook een negatieve invloed gehad op de bestrijding. Geld dat voor aids zou worden ingezet, ging naar de bestrijding van corona en de economische problemen die op de pandemie volgden.

Daarbij maken westerse landen sowieso minder geld vrij voor fondsen voor aidsbestrijding, ziet het Aidsfonds. Het Global Fund, het wereldfonds ter bestrijding van hiv, tbc en malaria, riep internationale donoren op om hun bijdrage voor de komende jaren te verhogen met 30 procent. Sommige landen deden dit, de Nederlandse regering verhoogde zijn bijdrage met 15 procent.

"De wereldwijde ambitie om een einde te maken aan aids mag niet verminderen", aldus Vermeulen. " De Nederlandse overheid moet juist nu gezondheidsrechten van vrouwen en minderheden blijven verdedigen en de internationale financiering van de aidsbestrijding blijven steunen."

Niemand hoeft nog te overlijden aan aids, benadrukt het Aidsfonds in het rapport. Er is medicatie en er zijn preventieve middelen, zoals PrEP.

Dat dit middel effectief lijkt, bleek twee weken geleden. Het aantal nieuwe hiv-diagnoses onder mannen die seks hebben met mannen daalt snel in Nederland. Volgens de stichting hiv monitoring betekent die daling dat de preventiepil goed werkt.

Tegelijkertijd heeft nog niet iedereen toegang tot dit middel. Sinds 2019 is het middel via een landelijke proef voor een beperkte groep mannen via de GGD te krijgen. Daarnaast is de pil ook nog via de huisarts te krijgen, maar dat is een stuk duurder.