Volgens Russische staatspersbureaus worden de referenda tussen 23 en 27 september gehouden in de regio's Donetsk, Luhansk, Kherson en Zaporizhzhia. Honderdduizenden Oekraïners zijn weggevlucht uit die door pro-Russen bezette gebieden. De uitslagen lijken daarom al vast te staan.

Een overwinning van de pro-Russen zou betekenen dat de bezette gebieden, in de ogen van Moskou, Russisch grondgebied worden. Analisten vrezen dat Rusland een aanval op die gebieden kan misbruiken. Bijvoorbeeld als rechtvaardiging om de 'speciale militaire operatie' in Oekraïne om te vormen tot een oorlog. Daardoor zouden de twee miljoen reservisten opgeroepen kunnen worden om de verzwakte strijdkrachten te versterken.

Wereldleiders hebben bij de algemene ledenvergadering van de Verenigde Naties (VN) verontwaardigd gereageerd op de referenda. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz noemt het schijnreferenda die in strijd zijn met het internationaal recht. Het zijn volgens hem slechts pogingen van Rusland om de "imperialistische agressie" te verhullen.

Volgens de Franse president Emmanuel Macron zou het "cynische" plan grappig zijn als het niet zo tragisch was. Hij liet weten dat de internationale gemeenschap de resultaten van deze "parodie" in elk geval niet zou erkennen. Jake Sullivan, de nationale veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president Joe Biden, noemt de referenda een belediging van de principes van soevereiniteit en territoriale integriteit.

De situatie heeft veel gelijkenissen met die van de Krim in 2014. Op het schiereiland werd toen ook een referendum gehouden dat internationaal niet is erkend. Volgens de Russen stemde toen 97 procent van de inwoners voor aansluiting bij Rusland, waarna het schiereiland door Rusland werd ingelijfd.