Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Donderdag 8 juni 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
Italië lijkt voor het eerst sinds Mussolini een radicaal-rechtse premier te krijgen

Italië lijkt voor het eerst sinds Mussolini een radicaal-rechtse premier te krijgen

Door Martijn van Delft

25 sep 2022 om 06:00Update: 8 maanden geleden
nujij comment1.2K reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
Een radicaal-rechts en ultraconservatief trio staat klaar in de coulissen van de Italiaanse politiek. Giorgia Meloni, Matteo Salvini en Silvio Berlusconi stevenen af op een forse verkiezingsoverwinning. Meloni van het radicaal-rechtse Fratelli d'Italia (Broeders van Italië) gaat aan kop en ligt op koers voor verkiezingswinst. Wat betekent dat voor Italië en Europa?

Toen de huidige premier Mario Draghi in februari 2021 aantrad, dachten Italianen dat het land voorlopig in rustig vaarwater was terechtgekomen. De afgelopen tien jaar was de Italiaanse politiek bijzonder onrustig. Bestaande coalities sneuvelden regelmatig en nieuwe coalities kwamen nauwelijks tot stand.

De in Italië gevierde 'Super Mario' Draghi wist de politieke verschillen tijdelijk te overbruggen en smeedde een coalitie waaraan alle partijen deelnamen, behalve Fratelli d'Italia. Maar ook Draghi bleek niet opgewassen tegen de enorme verdeeldheid in de Italiaanse politiek. Uiteindelijk viel zijn coalitie over onenigheid over een steunpakket tegen inflatie en hoge gasprijzen.

Draghi's aftreden betekende het einde van een stabiele factor in roerige tijden. Ook in Brussel kwam de zoveelste Italiaanse politieke crisis zeer ongelegen. Daar zag men de betrouwbare en EU-gezinde Draghi wegvallen als leider van de derde economie van de Europese Unie.

Er was eigenlijk maar één partij die wél baat had bij de val van Draghi. Dat is de extreemrechtse Fratelli d'Italia van Meloni. Die partij nam als enige niet deel aan de brede coalitie van Draghi. Daarvan profiteerde de partij flink doordat ze als enige partij niet verantwoordelijk kon worden gehouden voor de fouten van het vorige kabinet.

De 45-jarige Meloni is een rijzende ster in de Italiaanse politiek. Bij de laatste verkiezingen in 2018 haalde ze nog 4 procent van de stemmen. Nu staat ze op zeker 25 procent in de peilingen en is ze de grootste kanshebber om de opvolger van Draghi en eerste vrouwelijke premier van het land te worden.

  • Het vertrek van 'Super Mario' Draghi is slecht nieuws voor Italië én Europa
    Zie ookHet vertrek van 'Super Mario' Draghi is slecht nieuws voor Italië én Europa

Postfascistische politieke achtergrond

Meloni's politieke carrière begon bij de uitgesproken postfascistische Movimento Sociale Italiano (Italiaanse Sociale Beweging). Na tussen 2008 en 2011 als minister in de vierde regering van Berlusconi te hebben gediend, richtte ze in 2012 haar eigen partij op.

Ook die partij wordt regelmatig geassocieerd met fascisme. Zo werd de slogan van Fratelli d'Italia - "Dio, Patria, Famiglia" (God, vaderland en familie) - vaak gebruikt in het fascistische tijdperk. Ook komt de driekleurige vlam uit het partijlogo voor in dat van de Movimento Sociale Italiano, Meloni's voormalige partij.

Verschillen fascisme, neofascisme en postfascisme

  • Fascisme is een ultranationalistische ideologie die aanhangt dat één persoon of partij alle politieke en militaire macht heeft.
  • Neofascisme kent de belangrijkste kenmerken van het fascisme. Daarnaast zijn neofascistische regimes vaak anti-immigratie, populistisch en racistisch.
  • Het postfascisme duidt op politici en partijen die niet per se fascistisch zijn, maar wel fascistische regimes (uit het verleden) aanhangen.

Fascisme is in Italië sinds Mussolini (de fascistische dictator en bondgenoot van Adolf Hitler tijdens de Tweede Wereldoorlog) nooit helemaal verloren gegaan. In de Duitse politiek is er na de oorlog nooit meer ruimte geweest voor nazistische ideeën. In Italië is het fascisme zowel in de politiek als in de samenleving daarentegen nooit helemaal uitgestorven.

Meloni heeft zelf altijd ontkend dat Fratelli d'Italia een postfascistische partij is. Zij vergelijkt haar partij met de Conservatieven in het Verenigd Koninkrijk en de Republikeinen in de Verenigde Staten.

Giorgia Meloni neemt een selfie met aanhangers tijdens een bijeenkomst in Cosenza.
Foto: ANP/EPA

Conservatieve coalitie

Meloni maakte van Fratelli d'Italia een populistische, islamofobe en anti-Europese partij. De verwachting is dat de partij samen met de Lega van Salvini en Forza Italia van Berlusconi een rechts-conservatieve regering kan vormen. Volgens peilingen hebben de drie goede kans om een tweederdemeerderheid te halen bij de verkiezingen. Dat is genoeg om zonder referenda de Italiaanse grondwet te kunnen wijzigen.

Salvini was eerder minister van Binnenlandse Zaken en is berucht om zijn harde migratiebeleid. De 85-jarige Berlusconi is een ondernemer die keer op keer komt bovendrijven in de Italiaanse politiek. Hij was al drie keer eerder premier. Daarnaast was hij tot 2018 verbannen uit het parlement nadat hij veroordeeld was voor belastingfraude en het aanzetten tot minderjarige prostitutie. Berlusconi wordt gezien als de minst rechtse van de drie en als een mogelijke rem op extreemrechts beleid.

Daarmee lijkt (radicaal-)rechts aan zet om antwoorden te vinden op de zorgen van Italianen. Meloni belooft belastingverlagingen (hoewel nog niet duidelijk is waarvan ze die gaat betalen) en een zeer streng migratiebeleid.

Giorgia Meloni, Silvio Berlusconi en Matteo Salvini tijdens een bijeenkomst in Rome.
Foto: Reuters

Meloni nieuw hoofdpijndossier voor Brussel

Als euroscepticus is Meloni overigens een stuk milder dan voorheen. Sinds de val van Draghi, het moment dat Meloni serieus in beeld kwam als kanshebber voor het premierschap, zoekt ze toenadering tot de EU. Italië is erg gebaat bij de miljarden uit het coronaherstelfonds van de EU, dus heeft Meloni nu niets aan een conflict met Brussel.

Bovendien is Meloni voorstander van de NAVO en steunt ze Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. Haar partners Salvini en Berlusconi zijn steeds kritischer op de gevolgen van de oorlog voor de gewone Italiaan, zoals de hoge energieprijzen en inflatie.

Meloni zal dus op een dun koord moeten balanceren. Ze zal aan de ene kant haar kiezers en coalitiepartners te vriend moeten houden. Maar dat geldt minstens zo goed voor de Europese Unie.

In Brussel zal een overwinning van Meloni vooral beschouwd worden als een nieuwe overwinning van euroscepsis in Europa. Vorige week deden de nationalistische en eurosceptische Zweden Democraten al goede zaken tijdens de verkiezingen in hun land. Die terreinwinst van anti-Europese partijen kan op den duur voor instabiliteit zorgen in de EU.

Beeld uit video: Gedoe om LHBTI-actie Peppa Big illustreert Italiaanse verkiezingsfavoriet2:51
Afspelen knop

Gedoe om LHBTI-actie Peppa Big illustreert Italiaanse verkiezingsfavoriet

Gedoe om LHBTI-actie Peppa Big illustreert Italiaanse verkiezingsfavoriet

In een eerdere versie van dit artikel noemden we de drie partijen niet radicaal-rechts, maar extreemrechts. NU.nl houdt echter voor 'extreemrechts' dezelfde definitie aan als de AIVD. Volgens die organisatie zijn dat "groepen die de democratische rechtsorde verstoren of groepen die antidemocratische doelen nastreven, eventueel door inzet van ondemocratische middelen". Dat is bij deze partijen niet het geval. De benaming 'radicaal-rechts' leek ons passender. Vandaar dat we het artikel hebben aangepast.

Beeld: Reuters
nujij comment1.2K reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

ItaliëBuitenland

NUjij: Uitgelichte reacties

JohnSnow1854
25 sep 2022 om 09:52
Ik denk niet dat Italië en Zweden de laatste landen in Europa zijn die een ruk naar rechts maken. Men lijkt de falende immigratie politiek zat te zijn. Daarnaast lijkt de opkomst van Eurosceptische partijen een sterk signaal naar de EU. De regering in Brussel lijkt ver van de bevolking af te staan -veel verder dan de nationale regeringen. Wellicht dat een sterker democratisch proces dat zou kunnen verbeteren, bijvoorbeeld door de macht van het Parlement ten opzichte van de Commissie te vergroten. Ik merk zelf dat ik me tegenwoordig ook flink meer erger aan het gedrag van de ongekozen mw Von der Leyen die doet alsof ze een soort Europese president is. Ik zie een ruk naar rechts niet zoals veel anderen als iets negatiefs. Wel zou ik liever zien dat meer rechtse partijen de klimaatverandering serieuzer zouden nemen: dat kan ook als anti-immigratiebeleid worden gezien want het kan in de toekomst veel klimaatvluchtelingen voorkomen.
Respect: 👍 24Reacties: 💬 2
Reageer
Muskusos
25 sep 2022 om 08:10
De opkomst van extreem rechts kan niet echt een verrassing zijn. De regerende partijen hebben immers geen afdoende antwoord op de hedendaagse problemen van de burger, dus zoekt men naar andere uitwegen, over extreem rechts of links (hoewel extreem links eigenlijk niet meer bestaat). Die bewegingen zijn zo oud als de weg naar Rome. Op zichzelf ook niet erg, ware het niet dat het kader van deze extreme partijen zonder uitzondering bestaat uit halve garen zonder bestuurlijke ervaring, waardoor regeringen binnen een paar maanden weer ruziend uit elkaar vallen. Hun leiders weten dat, en weten ook dat de enige manier om dat te voorkomen, zo snel mogelijke ontbinding van de democratische rechtsstaat is, zodat nieuwe verkiezingen uitgesloten worden. En daarin zit het grote gevaar. Ze komen democratisch aan de macht (net als in de jaren 30) en ontbinden daarna het systeem van checks and balances. Net zoals Trump probeerde en mogelijk nog een keer gaat proberen.
Respect: 👍 19Reacties: 💬 3
Reageer
nujij commentBekijk alle reacties


Aanbevolen artikelen


NUjij-reacties

nujij comment1.2K reacties

Net binnen

  • 16:26
    Vingegaard geeft signaal af aan Pogacar met afgetekende solozege in Dauphiné
  • 16:16
    Ajacied Berghuis hangt twee duels schorsing boven het hoofd na klap aan omstander
  • 16:05
    VideoOoggetuige filmt man die kinderen neerstak in Frankrijk
  • 16:03
    Advocaten over Saïd R.: Geen bewijs voor rol als welke hand van Taghi dan ook

Meest gelezen

  • 1
    Man met mes valt kinderen aan op speelplaats in Frankrijk, meerdere gewonden
  • 2
    Steeds meer Nederlanders zijn bezorgd over hun geldzaken in de toekomst
  • 3
    Rutte voelt 'schaamte' voor debacle in Groningen en verliest vertrouwen oppositie
  • 4
    NU+Gravin Eloise verjongt het koningshuis: 'We kennen haar beter dan Amalia'
  • 5
    Kanker bij actrice Shannen Doherty is uitgezaaid naar haar hersenen


Nieuwsvideo's

  • Ooggetuige filmt man die kinderen neerstak in Frankrijk
    Ooggetuige filmt man die kinderen neerstak in Frankrijk
  • Joran van der Sloot onder bewaking vervoerd voor uitlevering aan VS
    Joran van der Sloot onder bewaking vervoerd voor uitlevering aan VS
  • Timelapse toont hoe New York oranje kleurt door bosbranden in Canada
    Timelapse toont hoe New York oranje kleurt door bosbranden in Canada
  • Gasveld Groningen mogelijk dicht, hoe wordt zo'n gasveld gesloten?
    Gasveld Groningen mogelijk dicht, hoe wordt zo'n gasveld gesloten?

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Privacy instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker
  • Privacy instellingen

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden