Na de afschaffing van het landelijke abortusrecht in de Verenigde Staten rees op ons discussieplatform NUjij de vraag of ook andere rechten van Amerikanen in gevaar komen. Is het bijvoorbeeld realistisch dat het huwelijk tussen personen van gelijk geslacht binnenkort aan banden wordt gelegd?

Het Amerikaanse Hooggerechtshof is verdeeld, zegt Amerikadeskundige Koen Petersen in gesprek met NU.nl. "Onder de conservatieve rechters, die in de meerderheid zijn, heersen twee opvattingen."

Zo zegt rechter Samuel Alito dat andere rechten buiten schot blijven. Zijn argument is dat abortus over leven of dood gaat. Voor bijvoorbeeld het huwelijk voor partners van gelijk geslacht geldt dat niet.

Een andere conservatieve rechter, Clarence Thomas, liet vrijdag na afloop van het abortusbesluit weten dit soort rechten wél onder de loep te willen nemen. "We hebben een plicht om de fouten die eerder zijn gemaakt te corrigeren", schreef hij in zijn versie van de uitspraak van het hof.

Rechters in het Hooggerechtshof kunnen echter niet zomaar op eigen initiatief iets afschaffen. "Er is altijd een zaak nodig die dient als kapstok", legt Petersen uit.

Neem de abortuszaak. Die vond plaats naar aanleiding van een zaak in Mississippi. Die staat wilde abortus na vijftien weken zwangerschap al sinds 2018 verbieden, maar dat werd aangevochten. Uiteindelijk kwam de zaak bij het Hooggerechtshof terecht. Dat draaide een oud vonnis, dat het landelijk recht op abortus garandeerde, terug.

Zie ook: Geen recht meer op abortus: hoe kon het zover komen in de VS?

Het is niet ondenkbaar dat er ook een zaak over het huwelijk voor partners van gelijk geslacht komt, zegt Willem Post, een aan het Clingendael Instituut verbonden Amerikadeskundige. "Uiterst conservatief Amerika heeft na de abortuszaak een hernieuwd zelfvertrouwen. Er is een beweging ontstaan die ageert tegen de vrijheden uit de jaren zestig en zeventig. "

Volgens hem zou dat ook slecht kunnen uitpakken voor homorechten. "De beweging wordt steeds sterker en feit blijft dat de conservatieven in de meerderheid zijn in het Hooggerechtshof", aldus Post.

Dat de meerderheid van de rechters conservatief is, betekent niet per definitie dat het huwelijk voor partners van gelijk geslacht wordt afgeschaft, vult Petersen aan. Het huwelijk voor partners van gelijk geslacht is maatschappelijk breder geaccepteerd, ziet hij. "En niet alle door Republieken benoemde rechters zijn waterdicht conservatief."

Een verbod ziet hij dan ook niet snel gebeuren. Wel acht hij de kans aanwezig dat staten er in de toekomst weer zelf over mogen bepalen - net als sinds kort bij abortus het geval is.

Tot juni 2015 was het huwelijk voor partners van gelijk geslacht namelijk in dertien van de vijftig Amerikaanse staten verboden. In dit jaar legaliseerde het Hooggerechtshof het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht voor heel het land.

"Er is een onderlinge discussie over", zegt Petersen. "Veel mensen vinden dat de staten hier zelf over moeten kunnen beslissen en dat het Hooggerechtshof dit niet naar zich toe had mogen trekken."

Mocht het zover komen dat het huwelijk voor partners van gelijk geslacht aan banden wordt gelegd, dan gebeurt dat volgens Post niet op korte termijn. "Het Hooggerechtshof moet zorgvuldig zijn en dat ook uitstralen. Het is geen kwestie van een paar maanden."

Hij verwacht dat met de abortuszaak "de strijd nog niet gestreden is" en vreest nog meer polarisatie in het toch al gepolariseerde land. "Voormalig vicepresident Mike Pence heeft al gezegd dat de Republikeinen in álle staten strengere abortusregels zouden moeten afdwingen."

143

Hoe het recht op abortus na vijftig jaar is teruggedraaid in de VS