Sinds tientallen dode dieren langs de kust van Kamtsjatka werden gevonden, is nog steeds niet duidelijk waaraan zij zijn gestorven. Milieuorganisaties, lokale vrijwilligers en de lokale overheid doen uitgebreid onderzoek naar de milieuramp, maar voorlopig nog zonder uitkomst.

Wel hebben deze onderzoeken een ander resultaat opgeleverd: verschillende ecologische problemen in Kamtsjatka en zelfs elders in Rusland zijn bloot komen te liggen.

Zo werd onder meer duidelijk dat er slecht beveiligde afvalstortplaatsen in de regio zijn en dat de overheid de systemen om de natuur te monitoren nodig moet opkalefateren. De lokale overheid lijkt gehoor te geven aan milieuorganisaties en begint al maatregelen te nemen, legt Elena Sakirko van de Russische tak van Greenpeace uit.

Sakirko noemt een stortplaats voor pesticiden, Kozelsky. Deze stortplaats uit de Sovjettijd was al vrij vroeg na de ramp de hoofdverdachte. Mogelijk waren er geur- en kleurloze chemicaliën in een nabijgelegen rivier gelekt, wat de oorzaak van de ramp kon zijn. Analyse van bodemmonsters sloot Kozelsky uit als boosdoener.

"Maar Kozelsky ligt in een open bos, zonder goede bescherming", vertelt Sakirko. "We hebben het besproken met de overheid en ondanks dat zij het niet beschouwen als veroorzaker, hebben ze wel besloten om de stortplaats aan te pakken en toekomstige problemen te voorkomen." Het lokale bestuur gaat de stortplaats volledig ruimen en werkt daar momenteel een plan voor uit.

Watermonsters wezen ook op sporen van industriële vervuiling, doordat afvalwater vanaf lokale fabrieken rechtstreeks de zee bij Kamtsjatka instroomt.

Geen van de ontdekte stoffen kan momenteel aangewezen worden als bron van dierensterfte. Na gesprekken van de lokale overheid met milieuactivisten is wel besloten om in te grijpen bij deze afvalstromen, om verdere vervuiling tegen te gaan.

Een Russische overheidsmedewerker verzamelt dode dieren van een strand in Kamtsjatka voor nader onderzoek. (Foto: ANP)

Zowel uit onderzoek van Greenpeace als het WWF naar de ramp blijkt dat Rusland over het algemeen niet beschikt over de middelen om de natuur goed te monitoren. "Russische instanties zijn bereid om overtreders te beboeten, maar het onthullen van problemen moet vaak worden gedaan door burgers of activisten", meent het WWF.

De lokale overheid is nu bezig om een dergelijk systeem op te zetten voor Kamtsjatka, maar de organisaties vinden dat dit te laat gebeurt. Zo meldde de overheid op 10 oktober dat ze een afvalspoor van 11 kilometer lang hadden gevonden in zee, maar dit afval was al op 23 september geloosd.

Het WWF meent dat de overheid er te laat bij was. Het lokale bestuur gaat nu boeien met sensoren plaatsen, om de omgeving beter te monitoren.

Dat een Russische lokale overheid samenwerkt met Greenpeace, is volgens Sakirko opvallend. "Dit is geen gebruikelijke situatie voor ons." Russische instanties zouden volgens haar juist vaak dergelijke onderzoeken dwarsbomen.

"De overheid van Kamtsjatka is juist heel open", stelt de activist. De overheid overlegt regelmatig met Greenpeace en het WWF en de instanties wisselen onderling bevindingen over de ramp uit.