Nagorno-Karabach maakte tijdens de Sovjet-Unie deel uit van Azerbeidzjan, maar werd toen al dominant bevolkt door christelijke Armeniërs. Nog voor het vallen van het Sovjetbewind eiste de Armeense bevolking van de regio de onafhankelijkheid op.

Na een groot conflict begin jaren negentig tussen Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan, waarbij eerstgenoemde hulp kreeg van Armeense troepen en laatstgenoemde van Turkije, kwam er een fragiele staakt-het-vuren tot stand. Eindstand: Azerbeidzjan hield zeggenschap over het gebied, maar de regering van Nagorno-Karabach regeert sindsdien in feite autonoom met invloed vanuit Armenië.

In Nagorno-Karabach staan nog steeds veel kapotte gebouwen als gevolg van de oorlog die tussen 1988 en 1994 woedde in het gebied. Dit is een straat in de stad Şuşa in Nagorno-Karabach (foto: ANP).

De Azerbeidzjanen beschouwen het gebied als Azerbeidzjaans en voor de miljoenen inwoners van het land is het een doorn in het oog dat ze er in de praktijk niets over te zeggen hebben.

Het conflict is sinds de wapenstilstand wel vaker opgelaaid, maar dit jaar lijkt dat meer te gebeuren dan in andere jaren. Zo kwamen in juli nog ten minste twaalf mensen om het leven bij schermutselingen op het grensgebied van de regio. Aanleiding daarvoor was mogelijk een Azerbeidzjaanse drone in het grensgebied.

De laatste grote escalatie was in 2016. Toen mondde een schietincident bij de grens uit in een grote vierdaagse oorlog. De Minsk-groep van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) bemiddelde destijds bij een oplossing.

Het is voor beide landen erg lastig om concessies te doen, omdat zowel Azerbeidzjan als Armenië het verlies van het gebied beschouwen als een aantasting van trots, eer en aanzien. Hierdoor is een toenadering of overleg tussen beide landen ingewikkeld om uit te leggen aan de bevolking.

Naast Armenië en Azerbeidzjan spelen er nog meer landen op de achtergrond een (grote) rol bij Nagorno-Karabach.

Het olierijke Azerbeidzjan krijgt voornamelijk steun van Turkije. Beide landen onderhouden nauwe banden. Net als in Turkije is de bevolking van Azerbeidzjan overwegend moslim.

Na de schermutselingen in juli en die van dit weekend was de Turkse regering van president Recep Tayyip Erdogan er snel bij om steun uit te spreken voor Azerbeidzjan. Ook zegde het land militaire steun toe, mocht dat nodig zijn.

Armenië (dat Nagorno-Karabach altijd heeft gesteund) is om veiligheidsredenen volledig afhankelijk van Rusland, dat het land militair ondersteunt en op de achtergrond bemiddelt in het conflict. Het maakt de ruzie ook meteen ingewikkelder, want Moskou levert - wel in mindere mate dan aan Armenië - ook wapens aan Azerbeidzjan.

Rusland is dus gebaat bij een status quo en heeft niets aan een verdere escalatie. Beide landen zijn immers op dit moment afhankelijk van Moskou. Vanuit de Russische kant hoeft er dan ook vooralsnog geen oplossing te worden verwacht.

Het is lastig om te zeggen waar de ruzie deze keer gaat eindigen. Alle eerdere vuurtjes in het conflict doofden uiteindelijk uit en de status quo werd hersteld. Toch lijkt de escalatie dit weekend verder te gaan dan in 2016, wat een de-escalatie kan compliceren.

Azerbeidzjan claimde dit weekend grondgebied te hebben 'heroverd' op Nagorno-Karabach. De Armeense regering zegt dat daarbij doden zijn gevallen en heeft uit vergelding Azerbeidzjaanse drones en tanks vernietigd. Kort daarna kondigde Armenië de staat van beleg af in het gebied en is de hele mannelijke bevolking gemobiliseerd. Daarmee groeit de vrees voor een nieuwe oorlog in Nagorno-Karabach.

De EU heeft inmiddels opgeroepen tot rust in het gebied en heeft beide partijen verzocht om het conflict op te lossen door middel van onderhandelingen. Vanuit Frankrijk en Rusland, die samen met de VS bemiddelen vanuit de OVSE, is ook opgeroepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren.