Het Hongaarse parlement heeft dinsdag ingestemd met een pakket aan maatregelen waarin onder andere een omstreden wet is opgenomen die het onmogelijk maakt voor transgender personen om hun geslacht formeel te veranderen. Voortaan zal in de burgerlijke stand 'geslacht bij geboorte' staan in plaats van 'geslacht'. Als gevolg kunnen zij ook hun naam niet meer op papier laten aanpassen.

In de wet staat vermeld dat de term 'geslacht bij geboorte' wordt bepaald aan de hand van primaire geslachtskenmerken en chromosomen. Deze term wordt net als in Nederland ook vermeld op officiële documenten zoals ID-kaarten, paspoorten en rijbewijzen.

Daarnaast hanteert Hongarije bij wet een reglement voor het geven van namen. Er zijn officiële lijsten, één met jongensnamen en één met meisjesnamen, waaruit je kan kiezen. Op papier kunnen transgender personen hun naam dus niet meer veranderen in een naam van het andere geslacht.

De wet werd 31 maart (Dag van de Transgenderzichtbaarheid), tussen alle corona-ontwikkelingen door, ingediend door de kleine coalitiepartner van premier Viktor Orbán. Mogelijk als reactie op het oordeel van een lokale Hongaarse rechtbank een maand eerder dat het veranderen van je naam een fundamenteel recht is. Aangezien Orbáns partij Fidesz samen met de coalitiepartner twee derde van het parlement in handen heeft, is het geen verrassing dat de wet erdoor is gekomen.

Nog veel onduidelijk over gevolgen van nieuwe bepaling

Het is nog onduidelijk of de wet ook met terugwerkende kracht geldt. Zo is onbekend of transgender personen die hun aangepaste geslacht op hun identiteitsbewijzen hebben staan, bij een vernieuwing van deze documenten dat formeel mogen behouden. De regering van president Viktor Orbán heeft nog geen toelichting op de wetswijziging gegeven.

Transgender Netwerk Nederland, COC en de Nederlandse Organisatie voor seksediversiteit (NNID) stellen dat door de nieuwe wet het leven van transgender personen onmogelijk wordt gemaakt en het hun veiligheid ernstig in gevaar brengt. "Als de geslachtsaanduiding op officiële papieren niet klopt met het uiterlijk of de genderidentiteit waarin iemand leeft, veroorzaakt dat problemen bij sollicitaties, officiële procedures en kunnen mensen het slachtoffer worden van geweld."

Wet mogelijk in strijd met Europese jurisprudentie mensenrechten

Tot 2016 was het in Hongarije mogelijk om je geslacht te laten veranderen, maar de procedure is tot op heden nooit duidelijk gereguleerd. De afgelopen drie jaar zijn de aanvragen door de autoriteiten niet meer in werking gezet. Om die reden zijn inmiddels 23 Hongaren naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens gestapt (EVRM). Deze zaak loopt nog steeds.

Juridisch expert stellen dat de nieuwe wetswijziging in strijd is met de Europese jurisprudentie op het gebied van mensenrechten, waardoor de wet zowel voor het Hongaarse hooggerechtshof als voor het EVRM kan worden aangevochten.

Onder andere Nederland, Frankrijk en Duitsland hebben de wet afgelopen week veroordeeld, schrijft de Nederlands ambassadeur voor de mensenrechten Bahia Tahzib-Lie op Twitter.