Ook zou de EU visumvrij reizen vanaf oktober volgend jaar en hernieuwde gesprekken voor toetreding tot de unie van Turkije in het vooruitzicht stellen, als de Turkse regering actief meewerkt aan een oplossing voor het vluchtelingenprobleem.

Dat staat in conceptconclusies van de top van de EU en Turkije die zondag in Brussel plaatsvindt. Turkije en de EU gaan volgens het document actiever samenwerken om te voorkomen dat mensen die "geen internationale bescherming nodig hebben" naar Turkije en de EU reizen.

Ook worden mensen die al wel Turkije of de EU zijn binnengekomen sneller teruggestuurd. In ruil daarvoor zou Turkije een stap dichter bij toetreding tot de Europese Unie komen. Het conceptdocument vormt de basis voor de gesprekken in Brussel. Waarschijnlijk worden de conclusies nog aangepast.

De Europese Unie wil "strakke afspraken" maken met Turkije om de migratiecrisis gezamenlijk aan te pakken. Daarop hamerden meerdere regeringsleiders en staatshoofden van de EU zondag voorafgaand aan de ingelaste top met Turkije in Brussel.

De inzet is dat Turkije zijn grenzen beter sluit zodat de vluchtelingenstroom naar Europa afneemt.

"Dit kost veel geld", erkende premier Mark Rutte. Of de EU en dus ook Nederland nog meer geld stort, "dat zien we daarna wel". Eerst zal Turkije zich moeten houden aan de gemaakte afspraken en met concrete resultaten moeten komen, zei Rutte.

De premier hoopt dat "zo snel mogelijk" de uitvoering van de afspraken voor betere grensbewaking en opvangkampen zichtbaar is. Hij toonde zich "gematigd optimistisch" dat het Europa en Turkije lukt de stroom vluchtelingen in te dammen.

EU-president Donald Tusk waarschuwde om "niet te naïef" te zijn. "Turkije is niet de enige sleutel om de migratiecrisis op te lossen", zei hij. Hij wees er onder meer op dat de bewaking van de buitengrenzen van Europa een gezamenlijke EU-taak is. : Wij kunnen die taak niet uit handen geven aan een ander land.: 

Ook de Belgische premier Charles Michel benadrukte dat er "geen blanco cheque" naar Turkije gaat.

De Turkse premier Ahmet Davutoglu sprak bij aankomst van "een historische dag in het toetredingsproces en om de relatie met de EU nieuw leven in te blazen". Hij bedankte de EU-leiders voor een "nieuw begin".