NAVO veroordeelt acties Rusland in Oekraïne
Dat zei Rasmussen vrijdag in een persconferentie na afloop van een spoedzitting van de NAVO.
Ondanks ontkenningen van Rusland is het volgens de NAVO duidelijk dat Russische troepen de grens met Oekraïne zijn overgestoken. Donderdag gaf de NAVO satellietbeelden vrij waarop twee kolonnes van Russische tanks te zien zouden zijn. Het gaat naar schatting om zo'n 1.000 militairen.
Russische militairen zouden ook "direct betrokken" zijn bij gevechten van pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne, aldus Rasmussen.
Het bondgenootschap ziet dat als een ernstige schending van de soevereiniteit en de territoriale integriteit van Oekraïne. Het Russische leger schiet volgens de NAVO zowel over de grens op Oekraïense doelen als in Oekraïne zelf.
Wapens
Ook levert Rusland nog steeds wapens aan de rebellen rond de steden Donetsk en Loehansk, waar al weken wordt gevochten tussen het leger en de separatisten. Daarnaast meent de NAVO dat een Russische troepenmacht stand-by staat aan de grens, klaar voor een mogelijke invasie.
De Russische gevechtsoperaties op Oekraïens grondgebied worden door de NAVO gezien als de meest recente ontwikkeling in de poging van Moskou om Oekraïne als zelfstandig land te destabiliseren. De NAVO riep Rusland op om zijn militaire activiteiten te staken, de steun aan separatisten te stoppen en duidelijke stappen te ondernemen richting de-escalatie van de crisis.
Oekraïne heeft laten weten dat het af wil van zijn huidige status van neutraliteit en in plaats daarvan aansluiting wil zoeken bij de NAVO. Premier Arseni Jatsenjoek van Oekraïne zegt vrijdag dat een wetsvoorstel daarover naar het parlement wordt gestuurd.
Vergadering
Op verzoek van Kiev hield de zogenoemde NAVO-Oekraïne Commissie vrijdag een buitengewone vergadering, naar aanleiding van de ''ernstige escalatie van Ruslands militaire agressie tegen Oekraïne''.
De verdragsorganisatie betuigde solidariteit met Kiev en zal president Petro Porosjenko volgende week verwelkomen op een top in Wales. Rasmussen zei het volledig te respecteren als de Oekraïense leider besluit om te toetredingsprocedure van de NAVO te starten.
Sancties
De Europese Unie gaat nieuwe economische sancties tegen Rusland voorbereiden. Tijdens de Europese top van regeringsleiders en staatshoofden zaterdag in Brussel zal dat waarschijnlijk worden besloten, stellen bronnen in Brussel vrijdag.
Europa probeert al sinds maart Rusland onder druk te zetten. Na het opschorten van diplomatiek overleg stelde het ''gerichte maatregelen'' in tegen specifieke personen en bedrijven. Lange tijd wilde de EU echter niet overgaan tot zwaardere, economische sancties.
Premier Mark Rutte noemt de situatie "zeer zorgelijk''. De westerse wereld kan die situatie niet ''op z'n beloop laten'', aldus Rutte. De verstoringen zijn ''buitengewoon zorgelijk en in strijd met het internationaal recht. Nederland en Europa nemen daar zeer fel afstand van''.
''Het is belangrijk dat de internationale gemeenschap en de Europese Unie eensgezind en stevig optreden. We kunnen deze ontwikkeling niet op z'n beloop laten.'' De premier wilde het woord 'invasie' niet in de mond nemen. Rutte noemde een eventueel NAVO-lidmaatschap van Oekraïne ''echt ver weg'' en ''op dit moment niet aan de orde''. Wat Rutte betreft zou het een oplossing niet dichterbij brengen.
Leningrad
De militaire campagne van Kiev in het oosten van Oekraïne herinnert de Russische president Vladimir Poetin aan de belegering van Leningrad (het huidige Sint-Petersburg) door de nazi's in de Tweede Wereldoorlog.
Dat heeft de Russische president vrijdag gezegd over de strijd in het oosten van Oekraïne tussen het Oekraïense regeringsleger en pro-Russische separatisten. Poetin verwijt de regering in Kiev dat die geen serieuze onderhandelingen met de opstandelingen wil voeren. Hij noemde de crisis in Oekraïne een tragedie en zei dat de Russen en Oekraïners ''feitelijk één volk vormen''.
Bekijk de verklaring van Poetin:
Ambassademedewerkers
Ook eist Rusland de onmiddellijke vrijlating van Russische ambassademedewerkers die in Oekraïne gevangen zouden zijn gezet. Dat heeft het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vrijdag laten weten.
Volgens het ministerie is beveiligingspersoneel opgepakt, onder wie de persoonlijke bewaker van de ambassadeur. Dat zou donderdag zijn gebeurd bij de uitgang van een café onder het voorwendsel van het bezit van granaten ''ondanks het feit dat de beveiligers diplomatieke paspoorten konden laten zien''.
Rusland wil dat Oekraïne ophoudt met ''provocaties tegen Russische diplomatieke instellingen en medewerkers in Oekraïne''.
Toespraak
De Oekraïense president Petro Porosjenko zal de regeringsleiders en staatshoofden van de Europese Unie zaterdag tijdens hun top toespreken. Hij doet dit op uitnodiging van EU-president en voorzitter van de top Herman Van Rompuy.
Deze liet vrijdag via Twitter weten dat hij Porosjenko gevraagd heeft de leiders te informeren over de situatie in Oekraïne. Het was ook al een agendapunt tijdens de extra ingelaste top, die oorspronkelijk alleen in het teken zou staan van een aantal topbenoemingen in Brussel.
Porosjenko heeft eerder op de dag al afzonderlijke gesprekken met onder anderen Van Rompuy en met de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso. De top begint om 16.00 uur.
