Vijf vragen aan Midden-Oosten-deskundige Bertus Hendriks, verbonden aan Clingendael.

Wat is ISIS?

"ISIS staat voor Islamitische Staat in Irak en al-Sham en is een op al-Qaeda geïnspireerde jihadistische groepering die is begonnen in Irak. Ze streven naar een islamitisch emiraat waarin de sharia van kracht is."

"De regering van premier Nuri al-Maliki wordt gedomineerd door sjiieten en door zijn steeds autoritairdere optreden voelden soennitische stammen in het westen van Irak, in de provincie al-Anbar, zich buitengesloten. Dus kon ISIS daar stevig voet aan de grond krijgen."

Hoe breidde ISIS haar terrein uit naar Syrië?

"Al-Anbar grenst aan het oosten van Syrië. Daar wonen dezelfde stammen als in Irak, dus de grens tussen de twee landen is nogal poreus. ISIS zag de kans schoon toen het momentum in de strijd bij de troepen van president Bashar al- Assad kwam te liggen. De strijders van ISIS zijn goed gemotiveerd en weten hun weg naar wapens te vinden. Het Syrische verzet heeft maar beperkt wapens."

"Het Vrije Syrische Leger is niet in staat om te voorkomen dat Assad vaten met olie laat gooien op Aleppo, maar ISIS kan wel op tegen zijn leger. Daarom werden ze door het Vrije Syrische Leger in eerste instantie wel geaccepteerd in de strijd tegen Assad. Maar als ze er eenmaal zijn, dan gaan ze niet meer weg. Dus zit de oppositie nu met een dubbele last: Assad en deze lui."

Hoe sterk is ISIS nu in Syrië?

"Deze strijd is natuurlijk het vlaggenschip in hun globale strijd tegen sjiieten, want die vindt ISIS nog erger dan joden en christenen. Ze proberen ook zoveel mogelijk jihadisten uit het buitenland aan te trekken. ISIS is op meerdere fronten actief, maar ze zijn het sterkst in de oostelijke stad Rakka."

Onlangs kwam het tot gevechten tussen ISIS en andere troepen die strijden tegen Assad. Wat is het belang van de Syrische oppositie om nu toch tegen ISIS op te treden?

"Er dreigt een vicieuze cirkel te ontstaan voor het Vrije Syrische Leger.  Met zijn betere bewapening krijgt het extremistische ISIS een steeds belangrijkere rol binnen de oppositie. De strijd komt daardoor in een kwaad daglicht te staan en daardoor zal het Westen nog terughoudender worden met het leveren van wapens. Met een offensief tegen ISIS wil de Syrische oppositie aan dit proces een eind maken."

Wat zijn dan de perspectieven van ISIS?

"De oppositie in Syrië heeft zich de steun van ISIS tijdelijk laten welgevallen, maar op den duur zal men niet door hen geregeerd willen worden. De bevolking heeft ook niet zulke extreme godsdienstige opvattingen als ISIS. Syrië is ook nog eens een mozaïek van minderheden, waarvoor alleen een vorm van vreedzame co-existentie toekomst biedt. Zo’n samenleving gaat niet samen met de extremisten van ISIS. Daarom zal hun positie op langere termijn niet houdbaar zijn."