"Dinsdagochtend werd er geschoten voor het compound waar ik verbleef. Ik zag de voeten van de menigte onder het hek alle kanten op schuiven en op een gegeven moment werd er hard op het hek gebonkt. Dat was het moment waarop ik besloot dat ik weg moest", aldus Van der Graaff vrijdagavond vanuit Nairobi in een telefoongesprek met NU.nl. Hij hoorde het geluid van kleine schietwapens, machinegeweren en explosies.

Van der Graaff adviseerde als consultant het Zuid-Sudanese kabinet en buitenlandse investeerders. Hij was al drie maanden in het land en was op de hoogte van de spanningen in het land. In de nacht van zondag op maandag hoorde hij schoten, maar die klonken nog ver weg.

"Maandag hield de president een toespraak waarin hij zei dat alles onder controle was, maar toen ik hoorde dat er al 12.000 vluchtelingen waren, wist ik dat er iets echt niet klopte", aldus Van der Graaff.

Van der Graaff was vooral bang voor de plunderaars. "Op Twitter gingen een hoop berichten rond over plunderaars die compounds binnendrongen. De winkels en markten waren natuurlijk gesloten, waardoor de lokale bevolking al gauw zonder water en eten komt te zitten."

Van der Graaff hoorde over initiatieven van verschillende overheden om hun burgers te evacueren en ook van het Nederlandse ministerie ontving de consultant via e-mail informatie over plannen in die richting.

Concreet waren die plannen woensdag echter nog altijd niet, en daarom besloot Van der Graaff op eigen houtje naar het vliegveld van Juba te gaan, een rit van tien minuten in het busje met chauffeur waar hij beschikking over had. Vanuit het busje zag Van der Graaff tanks en veel soldaten.

Een budgetluchtvaartmaatschappij had die dag extra vluchten ingezet om de mensen die het land wilden verlaten naar Nairobi te vliegen. Aan de balie kocht Van der Graaff voor 650 dollar met contant geld een ticket.

Van grote chaos op het vliegveld was toen nog geen sprake - volgens Van der Graaff mogelijk ook omdat onduidelijk was of het vliegveld wel open zou zijn die dag.

Net als Van der Graaff, wilden de vrijdag vertrokken evacués ook weg uit Zuid-Sudan. Zij zijn vrijdag onderweg naar Eindhoven. Ze zijn blij dat ze weg zijn uit het Afrikaanse land. De reis is erg vermoeiend en veel passagiers slapen onderweg. Ze komen geleidelijk tot rust. Dat zei piloot majoor Temming van de KDC-10 van de Luchtmacht vrijdagavond.

Het toestel vertrok eerder vrijdag uit de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba. Daar haalde het zo'n tachtig evacués uit Zuid-Sudan op. De meesten van hen komen uit Nederland, zei Temming. Aan boord zijn ook twee kinderen en een baby. Het toestel landt in de loop van de nacht in Eindhoven.

Rond 21.00 uur vrijdagavond vloog het toestel boven Egypte, op zo'n 500 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Caïro. Het vliegtuig was ongeveer drie uur eerder vertrokken vanuit Addis Abeba. Volgens Temming was het "heel druk'' op het vliegveld van de Ethiopische hoofdstad, vanwege de extra vluchten in verband met de situatie in Zuid-Sudan.

Voordat de evacués instapten in Addis Abeba hadden ze al een vlucht van drie uur vanuit Zuid-Sudan achter de rug. In de Ethiopische hoofdstad werden de Nederlandse evacués opgevangen door ambassadepersoneel, dat hen registreerde. Daardoor konden ze probleemloos aan boord.

De gezagvoerder noemde het opstijgen vanaf het vliegveld in Addis Abeba een "vliegtechnische uitdaging''. Dit omdat het vliegveld daar op 2,5 kilometer hoogte ligt en de lucht vrij ijl is. "Dat is voor ons geen bekende bestemming'', zei hij. "Het was improviseren.'' Het militaire toestel is een omgebouwde DC10, geschikt gemaakt voor zowel vracht- als passagiersvervoer.

De afgelopen dagen zijn de spanningen in Zuid-Sudan fors opgelopen. Bij gevechten zijn honderden doden gevallen. In Juba is het momenteel relatief rustig in vergelijking met de situatie elders in het land.

Zuid-Sudan, dat in de zomer van 2011 onafhankelijk van Sudan werd, balanceert op de rand van een burgeroorlog. De strijd gaat tussen de Dinka's, de stam die het land domineert, en rivalen van de Nuer-stam.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is 'diepbezorgd' over de snel toenemende onveiligheid. De raad hield vrijdag spoedberaad over de etnische onlusten in het jongste land van de wereldgemeenschap. 

De Zuid-Sudanese president Salva Kiir en de door hem ontslagen vicepresident Riek Machar moeten 'leiderschap tonen door de crisis snel en vreedzaam op te lossen', aldus de Veiligheidsraad.

De raad veroordeelde de stammenstrijd en de bloedige aanval op een VN-post in Akobo in krachtige bewoordingen. De Veiligheidsraad prees de bemiddelingspogingen van de buurlanden. 

Achtergrond: In Zuid-Sudan is altijd verdeeldheid