
Akkoord met Iran over kernprogramma
De Iraanse minister Mohammad Javad Zarif van Buitenlandse Zaken meldde als eerste via Twitter dat er een akkoord was bereikt.
Niet lang daarna bevestigden de Franse minister Laurent Fabius (Buitenlandse Zaken) en EU-buitenlandchef Catherine Ashton het akkoord.
''De overeenkomst in Genève is een belangrijke stap in het behouden van vrede en veiligheid'', reageerde de minister Fabius. ''Het mechanisme voorziet in de strikte controle van de verplichtingen en de waakzaamheid bij de toepassing ervan.''
Catherine Ashton zei dat het akkoord de ''tijd en ruimte'' biedt voor gesprekken over een sluitende oplossing.
Beperkingen
De Amerikaanse president Barack Obama liet weten dat belangrijke onderdelen van het Iraanse kernprogramma worden beperkt.
Zo legt het land de bouw van een nieuwe plutoniumreactor stil en wordt een deel van een voorraad verrijkt uranium geneutraliseerd. Verder heeft Iran toegezegd inspecteurs toe te laten tot diens nucleaire faciliteiten, om te controleren of het land zich aan de afspraken houdt.
Obama zei over het akkoord: "Voor het eerst in bijna tien jaar hebben we de voortgang van Iraanse kernprogramma een halt toe geroepen." De deal opent een ''nieuwe weg naar een veiliger wereld''. Volgens Obama is de islamitische staat toegestaan nucleaire energie op te wekken, maar het akkoord moet voorkomen dat het land kernwapens ontwikkelt.
Tegoeden
In ruil voor de concessies krijgt Iran toegang krijgen tot 3 miljard euro aan buitenlandse tegoeden, zo blijkt uit een officeel document waarover CNN beschikt.
Ook worden internationale sancties die zijn toegepast op goud, petrochemicaliën en auto's deels opgeheven. Verder zouden de VS humanitaire hulp, zoals medicijnen en voedsel, niet meer achterhouden en worden sommige sancties op het transport en de verzekering van olie opgeheven.
De deal zou Iran de komende 6 maanden bijna 4,5 miljard euro opleveren.
Een groot deel van de economische sancties tegen Iran blijft van kracht. Obama zei dat de komende 6 maanden in ieder geval geen nieuwe sancties worden opgelegd door de VS.
Erkenning
Volgens de Iraanse president Hassan Rohani erkennen de wereldmachten het recht van Iran om een nucleair programma te hebben. Rohani liet weten dat gesprekken over een meer omvattend akkoord over het kernprogramma onmiddellijk zullen beginnen.
De Iraanse Opperste Leider Ayatollah Ali Khamenei zei dat het akkoord van zondag een basis is voor verdere ''intelligente stappen'' . De gebeden van het Iraanse volk hebben volgens hem bijgedragen aan het succes, aldus Khamenei in een brief aan Rohani.
De Iraanse minister Zarif noemt het akkoord een ''groot succes''. Zarif liet wel weten dat het recht op verrijking ''door niemand kan worden ontnomen''. De Amerikaanse minister John Kerry van Buitenlandse Zaken benadrukte in een toespraak dat zo'n recht niet wordt genoemd in de overeenkomst.
Timmermans
Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken verwelkomt het akkoord. "Ik ben verheugd over deze doorbraak, die volgt na een decennium onderhandelingen", reageerde Timmermans zondag.
Timmermans zegt de details nog te moeten bestuderen. Maar het lijkt er volgens hem op dat de afspraken "in elk geval voor de komende zes maanden duidelijke grenzen stellen aan het Iraanse nucleaire programma en zorgen voor betere toezichtmogelijkheden. Uiteraard komt het nu op de uitvoering en het vervolg aan. Maar mooi dat dit akkoord er nu ligt."
Slechte deal
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu vindt het akkoord een ''historische vergissing''. Hij zei dat zondag tegen het Israëlische kabinet. ''Vandaag is de wereld een veel gevaarlijker plek geworden. Het gevaarlijkste regime in de wereld heeft een belangrijke stap gezet in de richting van 's werelds meest gevaarlijke wapen'', aldus Netanyahu.
De Israëlische minister voor Strategische Zaken Juval Steinitz noemde de afspraken die Iran in Genève maakte met zes wereldmachten eerder al een ''slechte deal''. ''De op het laatste moment aangebrachte veranderingen zijn onbevredigend. De overeenkomst was en blijft slecht.''
Steinitz zei ondanks de teleurstelling te blijven samenwerken met onder meer de VS om een ''alomvattend akkoord'' met Iran te bereiken. Volgens Israël worden de internationale sancties behoorlijk versoepeld, terwijl de belangrijkste delen van het Iraanse nucleaire programma intact blijven. Israël vindt ook dat onduidelijke afspraken zijn gemaakt.
''We begrijpen bijvoorbeeld nog steeds niet wat intensivering van het toezicht op de nucleaire installaties van Iran precies betekent'', aldus minister van Economische Zaken Naftali Bennett. Hij benadrukte dat juist de details voor Israël belangrijk zijn.
Obama liet weten zondag in gesprek te gaan met premier Netanyahu over het akkoord.
Onderhandelingen
Iran onderhandelde sinds woensdag in het Zwitserse Genève met zes wereldmachten, waaronder de Verenigde Staten, Rusland en China, over haar omstreden kernprogramma. De Chinese minister Wang Yi van Buitenlandse Zaken vertrok zaterdagochtend naar Genève om zich bij de onderhandelingen te voegen.
Vrijdagavond reisden ook de Amerikaanse, Britse, Franse en Duitse ministers van Buitenlandse Zaken af naar de Zwitserse stad. De Russische minister Sergej Lavrov was al aanwezig.