'VS wil nu ook VN-rapport Syrië afwachten'
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, zou dat zaterdag hebben gezegd tegen zijn Europese collega's tijdens beraad over Syrië in de Litouwse hoofdstad Vilnius.
Dat is van betrokkenen bij het overleg vernomen. Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken zei dat hij het Kerry ''niet met zoveel woorden heeft horen zeggen.'' Andere ministers daarentegen kwamen met een niet-officiële bevestiging. Kerry zou wel begrip hebben getoond voor de Europese positie.
De Duitse minister Guido Westerwelle wees op het komende debat in het Amerikaanse parlement over een Amerikaans ingrijpen. Kerry zal zich in het openbaar dan ook niet uitten over een eventueel uitstel tot na het VN-rapport, stelde Westerwelle. Hij verwacht wel dat Kerry de Europese wens met de Amerikaanse president bespreekt.
Tegen de pers zei Kerry na afloop van het beraad dat de Verenigde Staten dankbaar is voor de verklaring van de Europese Unie over Syrië. Hij sprak van een ''sterke verklaring over de noodzaak voor verantwoording''.
Rapport
Ook heeft Kerry gezegd dat de Amerikaanse president Barack Obama nog niet heeft besloten of hij het rapport van de VN-inspecteurs afwacht, voordat hij tot militaire acties tegen het bewind in Syrië besluit.
De VN-inspecteurs hebben onderzocht of er ruim 2 weken geleden bij aanvallen op dorpen bij de Syrische hoofdstad Damascus chemische wapens zijn gebruikt. Hun rapport wordt binnen enkele weken verwacht.
Na de bijeenkomst in Litouwen reisde Kerry naar Parijs voor overleg met zijn Franse ambtgenoot Laurent Fabius. Frankrijk behoort tot de grootste voorstanders van militaire acties tegen het bewind in Syrië.
Ashton
EU-buitenlandchef Catherine Ashton zei dat alles erop wijst dat de Syrische regering chemische wapens heeft ingezet tegen burgers in augustus. ''De regering is de enige die de chemische wapens en de middelen om ze in te zetten in voldoende hoeveelheden bezit'', aldus Ashton in de Litouwse hoofdstad Vilnius.
De 28 EU-landen zijn er het volgens haar over eens dat de beschikbare informatie erop wijst dat de wapens zijn ingezet door het regime. "Informatie uit een aantal bronnen geeft sterke aanwijzingen dat het Syrische regime verantwoordelijk is''.
Ashton zei verder dat een ''duidelijke en sterke reactie'' belangrijk is om duidelijk te maken dat een dergelijke aanval onacceptabel is.
"Een herhaling moet worden voorkomen", aldus Timmermans. "Maar eerst moet het rapport van de Verenigde Naties over de aanval worden afgewacht".
Strafhof
De EU-landen pleiten ook voor het eerst gezamenlijk voor een rol van het Internationaal Strafhof in Den Haag bij de vervolging van de schuldigen. ''Daarom moeten er ook zo veel mogelijk bewijzen worden verzameld. Niet alleen voor het gebruik van chemische wapens, maar ook voor andere oorlogsmisdaden", benadrukte Timmermans.
De volgende stap is dat de Veiligheidsraad van de VN zich over het verslag buigt, zo is de wens van alle EU-ministers.
Frankrijk
Het gemeenschappelijke standpunt was mogelijk geworden nadat Frankrijk vrijdag zijn afwijkende positie had opgegeven. Parijs vond eerder dat een militair ingrijpen ook kon zonder te wachten op de VN.
De EU-landen pleiten verder voor het eerst ook gezamenlijk voor een rol van het Internationaal Strafhof in Den Haag bij de vervolging van de schuldigen. ''Daarom moeten er ook zo veel mogelijk bewijzen worden verzameld. Niet alleen voor het gebruik van chemische wapens, maar ook voor andere oorlogsmisdaden", benadrukte Timmermans.
De ministers stellen verder dat voor het conflict in Syrië geen militaire oplossing bestaat. Zij hameren op de noodzaak om te zoeken naar een politieke oplossing.
Duitsland
Duitsland zal een verklaring van de G20 ondertekenen waarin wordt opgeroepen tot sterke internationale acties tegen Syrië vanwege vermeend gebruik van chemische wapens, aldus Westerwelle in Vilnius.
''Nadat we het uitstekende en zeer verstandige standpunt van de Europese Unie zagen, hebben bondskanselier Angela Merkel en ik besloten dat we de verklaring van de G20 ondersteunen", zei Westerwelle.
Toespraak Obama
Een militaire actie tegen Syrië zal niet uitlopen op een oorlog als die in Irak of Afghanistan, zo heeft president Barack Obama het Amerikaanse volk zaterdag voorgehouden in zijn wekelijkse radiotoespraak.
Hij loopt daarmee waarschijnlijk vooruit op de toespraak die hij heeft aangekondigd voor dinsdag. Daarin zal hij de Amerikanen toespreken over de Syrië-crisis.
''Iedere actie die we ondernemen zal beperkt zijn, zowel in tijd als in omvang'', aldus Obama. ''Dit zal geen nieuw Irak of Afghanistan zijn.'' Volgens de president is de door hem gewenste aanval bedoeld om te voorkomen dat de Syrische regering opnieuw chemische wapens inzet.
Vorige week zei Obama dat hij een aanval op Syrië nodig acht, maar dat hij eerst goedkeuring van het Congres wil vragen. Zowel Democraten als Republikeinen staan niet te trappelen om opnieuw bij een conflict in het Midden-Oosten betrokken te raken. Desondanks stemde de belangrijke Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken woensdag in met militair optreden tegen Syrië. Dat was de eerste belangrijke stap in het Congres op weg naar militair ingrijpen.
