AMSTERDAM - Paus Benedictus XVI treedt af op 28 februari. Hij kan zijn ambt niet meer uitvoeren vanwege zijn hoge leeftijd.

Dit maakt de paus maandag bekend via een door het Vaticaan uitgegeven verklaring.

De 85-jarige Benedictus XVI zal donderdag 28 februari aftreden om 20.00 uur. Na zijn aftreden wil hij de kerk met zijn gebeden blijven dienen. Het ambt van de paus zal niet tussentijds worden bezet.

Volgens zijn oudere broer Georg Ratzinger (89) zou de arts van Benedictus XVI hebben geadviseerd om geen transatlantische reizen meer te maken. Ook heeft het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk steeds meer moeite met lopen.

Een woordvoerder van het Vaticaan zegt dat er verwacht wordt dat er eind maart een nieuwe paus is gekozen. Dat zou dan op tijd zijn voor Pasen.

Ook benadrukt de woordvoerder dat Benedictus zelf heeft besloten om terug te treden. Er is geen druk op hem gelegd door het Vaticaan.

Benedictus XVI zal na zijn aftreden naar zijn vakantieverblijf Castel Gandolfo ten zuiden van Rome gaan. Daarna zal hij gaan wonen in beslotenheid in het Vaticaan.

Kardinaal-camerlengo

Kardinaal Tarcisio Bertone zal als kardinaal-camerlengo de Rooms-Katholieke Kerk besturen, nadat Benedictus XVI is afgetreden. Hij blijft dat doen tot het conclaaf van kardinalen een nieuwe paus heeft gekozen.

Bertone is als kardinaal-staatssecretaris de op een na belangrijkste persoon in de Rooms-Katholieke Kerk. Benedictus benoemde de 78-jarige Italiaanse kardinaal in april 2007 tot camerlengo. Die functie geeft hem het recht de pauselijke goederen en rechten te beheren, totdat de nieuwe paus dat van hem overneemt. Zo'n periode tussen twee pausen heet een sedisvacatio.

Zelfstanding

In 2010 meldde Ratzinger al dat hij niet zou uitsluiten om ooit zelfstandig af te treden. 

''Als de paus duidelijk merkt dat hij niet langer fysiek, psychologisch en spiritueel in staat is de plichten van zijn ambt te vervullen, dan heeft hij het recht en onder bepaalde omstandigheden ook de plicht om af te treden'', aldus de paus destijds.

Deze uitspraak staat in Licht van de Wereld, een boek met interviews met de kerkvorst.

Het is tot nu toe slechts twee keer eerder voorgekomen dat een paus opstapte. De laatste keer was in 1415, toen Paus Gregorius XII de functie neerlegde. De eerste keer was in 1294, toen paus Celestinus V het al na zes maanden voor gezien hield.

Belangrijkste denkers

Benedictus XVI werd op 16 april 1927 geboren in Marktl am Inn, Duitsland, en kreeg als naam Joseph Aloisius Ratzinger.

Ratzinger studeerde na het gymnasium theologie en filosofie en werd in 1951 tot priester gewijd. Hij geldt als een van de belangrijkste denkers binnen de moderne katholieke kerk. In 1977 werd Ratzinger aartsbisschop en kardinaal, en in 2002 deken van het college van kardinalen. Na het overlijden van Johannes Paulus II werd hij op 19 april 2005 verkozen tot de 265e paus.

Benedictus XVI geldt, ook gezien de hoge leeftijd waarop hij werd benoemd, van meet af aan als een 'tussenpaus'. Hij staat verder bekend om zijn conservatisme, waarbij vooral zijn opvattingen over homoseksualiteit voor veel opschudding hebben gezorgd.

Lees de reacties van het Vaticaan en de politiek

De schandalen van Paus Benedictus XVI