De ex-voorzitter van de commissie, kinderpsychiater Peter Adriaenssens, presenteerde vrijdag het eindrapport.

De commissie onderzocht klachten over misbruik door geestelijken, maar nam eind juni ontslag nadat haar dossiers in beslag waren genomen door de Belgische justitie.

Adriaenssens benadrukte dan ook dat zijn rapport ''onafgewerkt'' is, meldde de Belgische omroep VRT.

Zwijgen is een probleem van de samenleving, stelde Adriaenssens. Volgens hem stootten vele slachtoffers jarenlang op onbegrip en vonden ze geen steun in hun omgeving.

''Er was de angst van nabijheid van de dader. Zij wisten dat de dader machtig was en dat zij niet geloofd zouden worden.'' Zelfs in hun thuisomgeving werd vaak afwijzend gereageerd. Ouders kozen voor de bescherming van de daders.

De commissie zegt geen aanwijzingen voor een doofpot te hebben gevonden. Er is dus geen complot, geen systematische vorm van stilzwijgen over het misbruik in de kerk, stelt Adriaenssens.

Een groot deel van de slachtoffers was niet ouder dan vier jaar. Bij sommigen begon het misbruik al op tweejarige leeftijd. De commissie behandelde bijna vijfhonderd dossiers.

Vooral jongens waren de dupe. Zeker dertien slachtoffers pleegden zelfmoord, vertelden nabestaanden.

Het meeste misbruik vond in de jaren zestig plaats. Zeker de helft van de daders is inmiddels overleden.

Bij het misbruik ging het niet om oppervlakkige betastingen, aldus Adriaenssens. ''We spreken over anaal en oraal misbruik, gedwongen masturbatie, wederzijdse masturbatie, het gaat over mensen die zware feiten hebben meegemaakt.''

De commissie constateert een probleem met de verjaringstermijn in het strafrecht: veel slachtoffers uitten hun teleurstelling over het feit het niet meer mogelijk was aangifte te doen bij justitie.

Volgens Adriaenssens meldden ook heel wat getuigen emotioneel en fysiek geweld, vaker van zusters dan van paters.

Hij vindt dat er dan ook beter een commissie kan komen die klachten van geweld behandelt en niet alleen seksueel misbruik.