NU.nl
Krachtige debuutroman over het boerenleven in Nederland: een zoon krijgt eindelijk de ruimte als zijn vader ernstig ziek wordt.
Helmer heeft zijn hele leven doorgebracht op de boerderij van zijn vader. Tegen zijn zin, zo blijkt: maar voor individuele keuzes was geen enkele ruimte in dit gezin. Pas nu, nu de vader als een verzwakt vogeltje in zijn bed ligt en geen kant meer opkan, kan Helmer beslissingen nemen die hij altijd al had willen nemen. Stukje bij beetje, alsof hij moet wennen aan die plotse bewegingsvrijheid.
Archetypisch boerenleven
Helmers eerste stap is zijn vader boven in een slaapkamer leggen, waar hij hem uitsluit van de dagelijkse gang van zaken. Af en toe brengt Helmer eten en verschoont hem. Het lijkt een zweem van sadisme zoals hij zijn vader laat klagen, maar gaandeweg wordt Helmers verleden blootgelegd en het motief voor zijn handelen.
En het is een beeldschoon verteld verhaal, over dat archetypische boerenleven van zwijgzaamheid en emotieloosheid dat wordt beheerst door de dagelijkse routine van hard werken en vroeg opstaan.
Warme flanken
Heeft Helmer dan alles gehaat? Nee, want net zoals mensen in een kloosterorde nu eenmaal aan routine wennen, erkent hij ook het zalvende gevoel van de warme flanken van de koeien, waar hij zijn wang elke ochtend tegenaan legde bij het melken. Maar toch is het een marginale genoegdoening voor wat Helmer in zijn leven heeft moeten missen, temeer daar hij – zo blijkt – andermans leven heeft moeten leven.
Te midden van deze gevoelscatharsis, die op stoom komt met de grondige aanpak van het interieur, ontvangt Helmer een brief van een jeugdvriendin. Zij vraagt of hij een tijdje op haar zoon Henk kan passen. Als Henk arriveert, woelt die nog meer los in Helmers veranderende bestaan – maar dan heeft de lezer al ontdekt waar zijn ware passie ligt.
Cocon
Het mooie aan Bakkers vertelstijl en verhaalopbouw, is dat je als lezer niets liever wilt dan dat deze man zijn eigen geluk gaat nastreven. Hij heeft iets ontroerends, temeer daar hij bijna elk advies opvolgt van de bevriende buurvrouw of de veeleisende Henk. Dat hij zelf door dat sobere regime dat decennia bestreek, nooit een individuele smaak heeft kunnen ontwikkelen, is een van die fijnzinnige nuances in deze roman: juist doordat het niet wordt uitgesproken, krijgt het die veelzeggende kracht. Langzaam maar zeker ontdoet Helmer zich van zijn cocon, en alles wijst erop dat Bakker net zoveel van zijn personage is gaan houden als de lezer. Wat een schat van een man, wat 'n parel van een boek.
Gerbrand Bakker – Boven Is Het Stil.
Uitgeverij Cossee.
Bestel dit boek direct:
