Na haar veelgeprezen debuutroman Het meisje met de negen vingers zet de Catalaanse schrijfster Laia Fàbregas (1973) met Landen opnieuw een intrigerend verhaal neer.

In Landen wordt het verhaal verteld van een oude Spaanse man die in het vliegtuig naast een jonge Nederlandse vrouw zit. Tijdens de vlucht van Barcelona naar Amsterdam raken ze met elkaar in gesprek.

‘Hij overleed tijdens de landing,’ vertelt zij aan het begin van deze raadselachtige roman. Ze heeft het kistje meegenomen dat de man op de stoel tussen hen in had gezet.

Wisselend perspectief

De Spaanse hij-persoon heeft geen handen om op het land te werken zoals zijn broer Pedro en hij kan bovendien niet langer aanzien hoe broerlief zijn Mariana heeft veroverd.

Hij verhuist in de jaren ’80 van Spanje naar Nederland om als extremeño in de gloeilampenfabriek van Philips te werken. Hij vertelt het chronologische verhaal van zijn emigratie, hoe hij zoekend naar een thuishaven tussen twee landen laveert.

Sexy blond

Hij verhaalt over zijn fascinatie voor de sexy, witblonde kunstenares Willemien met wie hij trouwt en drie zonen krijgt. Na vijftien jaar verhuist het gezin van het Noord-Brabantse Someren naar het noordoosten van Spanje, in de hoop dat het zachte mediterrane klimaat van zijn geboorteland de gezondheid van Willemien ten goede komt. Hier begint het ‘landen’ opnieuw en opnieuw.

Zijn levensverhaal wordt afgewisseld met de mysterieuze zoektocht die de zij-persoon aflegt. Een eenzame vrouw die door een verkeersongeluk op achtjarige leeftijd haar ouders verloor, sindsdien nooit meer in een auto heeft gezeten en is opgevoed door een oom en tante.

In het weekend pakt ze de trein of het vliegtuig om de mensen te bezoeken die voorkomen op een lijst van honderd namen. Een lijst die ze dag in dag uit bij zich draagt en waarmee ze haar leven richting geeft, de namen een voor een afvinkend in de hoop op een dag de ‘engel’ te vinden die haar na het ongeluk uit het autowrak bevrijdde.

De hoofdstukken zijn afwisselend ‘HIJ’ en ‘ZIJ’ getiteld, een simpele keuze die de zoektocht extra dimensie geeft. Zowel de hij- als de zij-persoon moeten zich aanpassen aan de loop die hun leven neemt om vervolgens te 'landen', een plek zien te vinden. “Landen” vormt daarmee een mooie dubbelzinnige titel.

Subtiele spanningsbogen

Langzamerhand geeft Fàbregas meer informatie en lijkt het verhaal duidelijker te worden. Maar schijn bedriegt, want de van oorsprong Catalaanse schrijfster lijkt er bewust voor te hebben gekozen veel dingen vaag te houden en de lezer hiermee in het ongewisse te laten.

Zoals de betekenis van het woord Biztresa in het houten kistje dat in nevelen blijft gehuld. Door welke chronische ziekte Willemien precies getroffen is? Of de lijst met honderd namen die het leven van de zij-persoon richting geeft op waarheid berust? En of de mysterieuze fietser een hersenschim van de zij-persoon is of dat hij werkelijk heeft bestaan en zelfs nauw verwant is aan de hij-persoon. Het blijft gissen.

Fàbregas geeft niet alles weg en juist hierin schuilt de kracht, want de subtiele spanningsbogen en de knap gedoceerde brokjes informatie laten Landen van kaft tot kaft boeien. Ze hanteert een schrijfstijl die de ene keer fris en eenvoudig aandoet en de andere keer juist romantisch en poëtisch aanvoelt.

Ontroering

Daarbij vertelt Fàbregas ook een ontroerend verhaal over het verliezen van je dierbaren en niet weten hoe je verder moet, over onvoorwaardelijke liefde en verdriet dat slijt. Over toeval en ongeluk, over nostalgie en eenzaamheid. En over zoektochten waarin het zoeken belangrijker is dan het vinden. Landen, een aanrader!