Het was groot nieuws deze week. Uit onderzoek zou blijken dat bijna een kwart van de jongeren in Nederland twijfelt aan de Holocaust. Ze zouden denken dat het een mythe is of dat het aantal Joden dat werd gedood zwaar overdreven is.

Terwijl ze in hetzelfde onderzoek ook aangeven niet te weten hoeveel mensen zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog.

Persbureau ANP vond dit nieuws zo groot, dat het 's nachts een persalarm verstuurde. Dat doen ze als ze redacties willen attenderen op groot nieuws.

Sommige media hadden op dat moment al over het onderzoek geschreven. Maar toen de zon hoog aan de hemel stond, was het schokkende nieuws al afgezwakt. Want het onderzoek rammelde, concludeerde de Groningse hoogleraar Casper Albers.

Wij besloten het nieuws te laten liggen. We schrijven sowieso nauwelijks over een enquête of peiling.

De uitkomst van een enquête wordt namelijk vaak gepresenteerd als feit. "Dat blijkt uit onderzoek van…" Maar dat is twijfelachtig, zelfs als een onderzoeker zegt dat het representatief is gemaakt op geslacht, leeftijd en onderwijsniveau.

Dan tellen de antwoorden van mannen bijvoorbeeld zwaarder mee, als er te weinig mannen zijn ondervraagd.

Dan klopt het misschien statistisch, maar dat wil niet zeggen dat het waar is. Dat komt door het 'dropchocolade-effect'. Iemand die een mening heeft over drop, doet eerder mee aan een onderzoek over drop dan over chocolade. Dat effect krijg je nooit meer uit de resultaten.

Onderzoekers kunnen dit voorkomen als ze via een steekproef zelf mensen selecteren voor een enquête. Maar dat gebeurt in heel veel gevallen niet, schrijft hoogleraar Jelke Bethlehem.

Niet dat we nooit fouten maken. Zo brachten we vorige week dat veel mensen in de mediawereld te maken kregen met grensoverschrijdend gedrag. Vakbond FNV had een vragenlijst aan vierduizend leden gestuurd. Slechts 370 mensen reageerden. Een veel te kleine groep om iets zinnigs over te kunnen zeggen.

Het is af en toe best frustrerend dat we zo streng zijn, want ik begrijp waarom andere redacties wel vaker over enquêtes schrijven. We willen allemaal verslag doen van wat er gebeurt in ons land. En het is onmogelijk om van iedereen te horen wat ze van iets vinden.

Wij pakken in dat geval trends uit onderzoeken om een breder verhaal te vertellen. Dat jongeren weinig zouden weten over de oorlog, is bijvoorbeeld interessant. Dat kun je checken bij scholen. Herkennen zij dit?

Achteraf hadden we deze week een verhaal moeten maken over alle haken en ogen aan het Holocaustonderzoek. Omdat je het nieuws ongetwijfeld op een andere plek wel hebt gelezen.

Helemaal toen in de loop van de dag de ene Haagse politicus nog geschokter reageerde dan de ander.

Andere media deden dat beter. Een gemiste kans. Helemaal omdat we dan ook duidelijk kunnen maken dat ieder persoon die de Holocaust ontkent er één te veel is.

Is er iets waar jij graag meer uitleg over wil? Mail me op gert-jaap@nu.nl en misschien behandel ik het binnenkort op deze plek.