Als een destijds 58-jarige vrouw afgaat op het glasgerinkel in haar woning aan de Rotterdamse Schaarweide, raakt ze enkele momenten later zwaargewond. Nadat er eerst een baksteen door haar raam is gevlogen, volgt een brandbom die in haar bijzijn ontploft.

De bom is eigenlijk voor iemand anders bedoeld, maar is door een vergissing bij haar naar binnen gegooid. We schrijven 2021. Het probleem met aanslagen met explosies is dan nog niet zo groot, maar eist al wel onschuldige slachtoffers. De daders zijn nooit gepakt.

Twee jaar later is het probleem vele malen groter geworden. Waar in 2021 nog 12 explosies in Rotterdam plaatsvonden, waren dat er een jaar later al 49. En in 2023 gaat de teller in de eerste drie maanden al richting de dertig.

Het gros van die aanslagen vindt plaats in Rotterdam-Zuid. Het Rotterdamse stadsdeel kent veel armoede en vormt zo een dankbare omgeving voor met geld wapperende criminelen. Voor de inwoners zijn de verlokkingen van de Rotterdamse haven met zijn cocaïne-invoer en het geld dat ermee verdiend kan worden nooit ver weg. Net als de daaraan verbonden problemen.

Want hoewel opdrachtgevers buiten beeld weten te blijven en de toedracht van de conflicten niet altijd duidelijk wordt, blijkt uit een politieanalyse van de aanslagen in 2021 en 2022 dat het merendeel drugsgerelateerd is. Ook een familieruzie, afpersing of een ander crimineel conflict kan de aanleiding zijn.

En zolang de cocaïne de haven blijft binnenstromen, zullen de problemen met de aanslagen aanhouden, weet Wouter van Osnabrugge van de recherche in Rotterdam. "Dan zijn we eigenlijk alleen bezig met effectbestrijding", legt de recherchechef uit, terwijl hij de kanttekening maakt dat de achtergronden van de aanslagen in 2023 niet allemaal duidelijk zijn.

"Als we het feit dat mensen kansarm zijn en in de verleiding raken om op deze manier (drugshandel, red.) aan hun inkomen te komen niet veranderen, dan zullen zulke conflicten dus altijd blijven bestaan", verzucht de recherchechef. "Feitelijk dweilen we met de kraan open. Die kraan staat gewoon keihard open."

In zijn kantoor in het politiebureau aan het Zuidplein wijst hij naar een bord met daarop een prioriteitenlijst. Bovenaan staat excessief geweld, waar de beschietingen van woningen en de explosies onder vallen. De balans slaat daarbij steeds vaker door naar explosies. Het vreet aan de krappe capaciteit van zijn rechercheteam.

Zulke vergrijpen zijn makkelijk te plegen. Criminelen maken dankbaar gebruik van de illegale cobra's waar ze makkelijk aan kunnen komen. Eind vorig jaar zijn er in een pand in Rotterdam nog ruim vijfhonderd aangetroffen.

Het vuurwerk, dat in verschillende varianten te krijgen is, is populair vanwege de grote hoeveelheid flitspoeder. Hoe meer flitspoeder, hoe groter de kracht van het vuurwerk. Bij elkaar gebonden, gecombineerd met een brandstof als benzine of uit elkaar gehaald en met de inhoud verwerkt tot zelfgemaakte bommen leiden de cobra's tot ontzette deuren en kapotgeblazen ramen.

De opgepakte verdachten van de aanslagen zijn vaak jong. Het bedrag waarvoor ze bereid zijn op pad te gaan - in veel gevallen zo'n 1.000 euro - is voor opdrachtgevers verwaarloosbaar.

En als de politie vragen stelt, zwijgen ze. Het is maar de vraag of daders überhaupt weten waarom ze op pad zijn gestuurd. Ze worden veelal aangesproken via sociale media, dus buiten het zicht van politie en justitie. Eenmaal veroordeeld is de straf voor een minderjarige niet hoger dan twee jaar. En er zijn gevallen bekend waarin daders opnieuw in de fout gaan.

De politie spreekt van een enorm maatschappelijk probleem en vindt het belangrijk om als maatschappij te werken aan de moraal van deze jongeren. "Preventieve programma's gericht op jeugd zijn hierbij essentieel", benadrukt een woordvoerder. Het liefst ziet de politie de straffen voor bezit van cobra's omhooggaan.

Een ander probleem is dat niet alleen de verdachten zwijgen, maar dat ook de doelwitten niet altijd het achterste van hun tong laten zien. Het verkleint de kans dat de politie dergelijke zaken kan oplossen.

"Maar als we zaken oplossen - en dat gaat zeker gebeuren - zijn we er dan?", vraagt Van Osnabrugge zich hardop af. Het antwoord komt van de recherchechef zelf: "Als je zo makkelijk aan vuurwapens en explosieven of grondstoffen daarvoor kan komen, dan ga je dit natuurlijk niet oplossen. Dan gaat dit altijd zo zijn."