Advies aan kabinet: stel onderwijs over geschiedenis van Indonesië verplicht
De Commissie Versterking kennis geschiedenis voormalig Nederlands-Indië (commissie-Bussemaker) adviseert het kabinet via het rapport Deel en verbind onder meer om een examenvak mens & maatschappij voor het vmbo te ontwikkelen.
De vakken aardrijkskunde en geschiedenis komen nauwelijks voor in de bovenbouw van het vmbo basis en vmbo kader. En dat terwijl volgens de commissie "maar liefst 55 procent" van de Nederlandse middelbare scholieren op het vmbo zit.
De commissie-Bussemaker begrijpt goed dat docenten en leraren het te druk krijgen als ze lessen over allerlei maatschappelijke thema's moeten gaan voorbereiden. "Dan wordt het onderwijs een soort vergaarbak", legt voorzitter Jet Bussemaker uit aan NU.nl.
'Wie we zijn, begrijp je zonder Indonesië niet'
Maar de "essentiële" kennis over de koloniale geschiedenis van Indonesië verdient volgens de oud-minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wél een plek in het verplichte onderwijs, "juist nu er discussie is over slavernij en de Indonesische onafhankelijkheid".
"Die geschiedenis plaatsen we in de samenhang van wie we zijn, waar we vandaan komen en wat Nederland is", licht Bussemaker toe namens de commissie. "Dat kan je niet snappen zonder de koloniale geschiedenis van voormalig Nederlands-Indië en Indonesië en de doorwerking in bijvoorbeeld discriminatie te begrijpen."
Bovendien is het geschiedenisonderwijs volgens de commissie-Bussemaker "al ruim twintig jaar" niet aangepast aan de actualiteit.
De gedeelde geschiedenis van Indonesië en Nederland in het kort
Nederlandse koloniale machthebbers maakten eeuwenlang de dienst uit in Indonesië, dat ze toen Nederlands-Indië noemden. Batavia - het huidige Jakarta - was het centrum van de Nederlandse handel in specerijen.
De Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) dwong in 1750 zo'n 75.000 mensen in haar Aziatische vestigingen tot slavernij. Dat waren er meer dan in Suriname en op de Caribische eilanden (ongeveer 64.000). De slavernij in Nederlands-Indië eindigde in 1860.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog riepen de oorspronkelijke bewoners van de Nederlandse kolonie de onafhankelijke republiek Indonesië uit. Ons land was het daar niet mee eens. Het gevolg was de bloedige Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog.
In 1949 erkende Nederland Indonesië als onafhankelijke staat. In 2020 bood koning Willem-Alexander excuses aan voor het Nederlandse geweld tijdens de oorlog. Twee jaar later deed premier Mark Rutte hetzelfde na een uitgebreid onderzoek in opdracht van de Staat.
Themaweek is nieuw, andere adviezen kwamen eerder voorbij
De commissie adviseert verder om elk jaar juist tijdens de maand van de geschiedenis een themaweek over de (Indonesische) koloniale geschiedenis te organiseren.
"Die maand wordt breed opgepakt in de media", licht commissielid en lerarenopleider Arthur Pormes toe. "Als er tegelijk ook aandacht is voor koloniale geschiedenis, kunnen docenten veel makkelijker inhaken tijdens de les."
Andere adviezen aan het opdrachtgevende ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport kwamen al eerder voorbij in rapporten van andere commissies.
Een voorbeeld is het advies van de commissie-Bussemaker om in het op te richten slavernijmuseum ook plek in te ruimen voor het Nederlandse slavernijverleden in de Aziatische gebieden. Dat zeiden Raad voor Cultuur en de Amsterdamse Kunstraad in november 2021 ook al.
Dekolonisatie Netwerk wil ook aandacht voor slavernij
Het Dekolonisatie Netwerk is blij met het advies over het onderwijs en de themaweek. Dat laat Rochelle van Maanen aan NU.nl weten namens de organisatie die zich richt op dekolonisatie, geschiedenis, identiteit en cultuur van mensen met Indonesische roots.
Het kabinet bood in december excuses aan voor het slavernijverleden. Het Dekolonisatie Netwerk vond die excuses niet compleet, omdat ze niet werden aangeboden voor het Nederlandse slavernijverleden in Indonesië.
"We hopen dat de geadviseerde educatie ook over het slavernijverleden in voormalig Nederlands-Indië zal gaan", zegt Van Maanen daarom. "En dus niet alleen over de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en de Tweede Wereldoorlog."
De commissie-Bussemaker heeft Van Maanen vanwege haar kennis van de geschiedenis van Indonesië en voormalig Nederlands-Indië betrokken bij de inhoud van het rapport.
De sociaal wetenschapper wijst erop dat we in Nederland "een heel Nederlands perspectief op vooral de kolonisten van voormalig Nederlands-Indië" hebben. "Hopelijk komen ook de verhalen van de oorspronkelijke bewoners van Indonesië aan bod."
NUjij: Uitgelichte reacties