Normaal gesproken moet een asielzoeker binnen zes maanden te horen krijgen of hij in Nederland mag blijven. Maar het aantal mensen dat asiel aanvraagt in Nederland, is de afgelopen jaren flink gestegen en blijft ook dit jaar hoog. Op dit moment moet een asielzoeker gemiddeld negen maanden wachten op een besluit.

De IND kan dit jaar ongeveer 22.000 asielbeslissingen nemen, hetzelfde aantal als in 2022. Maar het aantal asielaanvragen kan dit jaar oplopen tot wel 50.000. De al drukbezette IND gaat dat aantal asielaanvragen niet kunnen bijbenen. Het gevolg is dat de achterstanden nog meer gaan oplopen.

Het is niet realistisch om te verwachten dat de IND al die aanvragen zorgvuldig binnen zes maanden behandelt, schrijft staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) vrijdag in een Kamerbrief. Hij vindt het daarom noodzakelijk om de beslistermijn ook dit jaar nog naar vijftien maanden te verlengen. In principe loopt de maatregel tot 31 december, maar Van der Burg zegt de maatregel eerder in te trekken als deze niet meer nodig is.

Op de maatregel was eerder al kritiek vanuit onder meer VluchtelingenWerk. De organisatie geeft aan dat de gevolgen van lange wachttijden "enorm" zijn voor asielzoekers. "Tot ze een verblijfsvergunning krijgen staat hun leven stil. Ze kunnen nauwelijks werken of integreren en zijn in alles afhankelijk van de overheid. Ook kunnen ze pas herenigd worden met hun achtergebleven partner en kinderen als hun asielprocedure is afgerond. Dit zorgt voor veel verdriet en slapeloze nachten."

Ook de rechtbank in Amsterdam was kritisch. Die oordeelde vorige maand dat het onterecht is dat een asielzoeker langer moet wachten dan afgesproken. Zo'n verlenging mag alleen als er sprake is van een grote stijging in het aantal asielaanvragen. De rechtbank vindt dat dat nu niet het geval is, omdat het aantal asielaanvragen al lange tijd aan het stijgen is.

Van der Burg is tegen die uitspraak in hoger beroep gegaan. In zijn Kamerbrief benadrukt de staatssecretaris ook dat de rechtbanken in Arnhem en Den Bosch het wél eens waren met de maatregel. Volgens de rechter in Arnhem is het aantal asielaanvragen namelijk wel "aanzienlijk toegenomen".

In de tussentijd blijft de maatregel geldig en probeert de IND de achterstanden zoveel mogelijk in te halen. De instantie zet onder meer flink in op het aannemen van meer personeel.

Maar ook in die groei begint de IND tegen zijn grenzen aan te lopen, waarschuwde de dienst donderdag in de jaarcijfers. "De capaciteit die de IND op dit moment inzet op werving en selectie, begeleiding van nieuwe collega's en opleiding is nauwelijks structureel vol te houden."

"De IND kan niet oneindig groeien", zegt een woordvoerder van de IND. De dienst gaat nu nog door met het werven van personeel. Maar wat de IND eigenlijk nodig heeft, is een stabiele financiering in plaats van geld op basis van het verwachte aantal aanvragen, zegt de woordvoerder. "Daarmee kan je een stabiele organisatie oprichten met voldoende medewerkers die in staat zijn pieken op te vangen."