Het is een van de conclusies uit het rapport Recht doen aan ouders en kinderen. In dat rapport, dat donderdag is gepresenteerd, staan de resultaten van het onderzoek naar het handelen van familie- en jeugdrechters. De focus ligt op beslissingen waarbij sprake is van overheidsinmenging: beslissingen over het gezag van ouders over kinderen, omgangskwesties en uithuisplaatsingen.

Ouders zeggen zich vaak onmachtig te voelen ten opzichte van de Raad voor de Kinderbescherming en de jeugdhulpinstelling. Voor tegenonderzoek blijkt in de praktijk amper ruimte.

Wanneer daar wél ruimte is, laten de resultaten wegens personeelstekort lang op zich wachten. Dat is in het nadeel van het kind en daarom wordt er vaak direct uitspraak gedaan door de rechter. Ouders voelen zich daardoor niet gehoord.

Het rapport is opgesteld aan de hand van ervaringen van rechters, kinderen, (pleeg)ouders en advocaten. Hoewel het om een kleine groep gaat die niet representatief is - zo ontbreekt het aan ouders met een migratieachtergrond - wordt veel waarde gehecht aan de uitkomsten.

Een van de aanbevelingen die in het rapport worden gedaan, is dat rechters een actievere rol moeten aannemen. Ze moeten meer tijd voor een zaak nemen, zodat ze tot betere beslissingen kunnen komen. Ook het motiveren van een uitspraak in begrijpelijke taal vergroot het begrip.

Rechters zelf zeggen nog maar weinig vertrouwen te hebben in een juiste uitvoering van hun beslissingen. Door personeelsgebrek kan jeugdbescherming lang niet altijd aan de vraag voldoen. Zo kan het aanstellen van een toezichthouder voor een gezin maanden op zich laten wachten.

Vanuit de rechtspraak zijn al verschillende brandbrieven richting de politiek verstuurd om dit probleem onder de aandacht te brengen.

Aanleiding voor het rapport is het toeslagenschandaal en de rol van de rechtspraak. Bestuursrechters concludeerden in oktober 2021 dat rechters onvoldoende aandacht had voor gezinnen die vaak ten onrechte als fraudeur werden aangewezen.