Oversterfte blijft aanhouden, maar het is nog onduidelijk hoe dat precies komt
"De sterfte is een beetje van slag", zegt Ruben van Gaalen van het CBS. "In het begin van de pandemie liepen de coronapieken min of meer parallel aan de oversterfte. Dat veranderde iets in het laatste deel van 2021 en in heel 2022. De sterftes zijn nu wat meer uitgesmeerd over het jaar."
De toename van het aantal mensen dat overleed na een val verklaart de aanhoudende oversterfte deels, zegt het CBS. Dat aandeel nam ook in het derde kwartaal toe. Het zijn vooral tachtigplussers die hieraan sterven. Relatief vaak gaat het om mensen met dementie.
Ruim twee derde van alle mensen die in het derde kwartaal van vorig jaar overleden aan COVID-19 was tachtig jaar of ouder. Volgens Van Gaalen was vooral het aandeel negentigplussers relatief groot. Mogelijk hebben zij dankzij de coronaregels een wat langer leven gehad dan ze zouden hebben gehad als die maatregelen er niet waren geweest.
Zo werden de alleroudsten ook minder blootgesteld aan de griep. Ze bleven ook vaker thuis, waardoor de kans op een val kleiner was.
Mensen mogelijk kwetsbaarder na coronabesmetting
In de periode juli tot en met september overleden bijna 40.000 mensen, van wie 1.468 (3,7 procent) aan COVID-19, zegt het CBS. De oversterfte was in aantallen iets groter dan sterfgevallen door COVID-19. Corona verklaart dus niet alles. Mogelijk spelen andere, onbewezen effecten ook een rol, stelt Van Gaalen.
Zo kan corona ook indirect invloed hebben op de oversterfte. "Denk aan de uitgestelde zorg", zegt Van Gaalen. Hij wijst ook op buitenlandse onderzoeken, die stellen dat mensen na een coronabesmetting een periode kwetsbaarder zijn, vooral ouderen. Dat kan bijvoorbeeld de kans op hartfalen vergroten, zo wees een Amerikaanse studie vorig jaar uit.
Verder wijst de onderzoeker op de twee griepgolven die we vorig jaar hadden: in het voorjaar en in december. Wat het aandeel van de laatste griepgolf in de oversterfte zal zijn, moet nog duidelijk worden. De doodsoorzaken bij sterfgevallen in het laatste kwartaal van 2022 zijn pas over enkele maanden bekend.
De overlijdens zijn in elk geval geen gevolg van de coronaprikken. Van Gaalen benadrukt nog maar eens dat daar geen enkel bewijs voor is. Wereldwijd zijn tientallen miljoenen prikken gezet en uit de onderzoeken naar de effecten daarvan is nooit een verband naar voren gekomen. De vaccinaties werken juist goed tegen overlijden door COVID-19. Ook verhogen ze de kans op sterfte door andere oorzaken niet, meldden het RIVM en het CBS vorig jaar na onderzoek naar oversterfte in opdracht van de Tweede Kamer.
Zo komen de cijfers tot stand
- Sinds het begin van de coronapandemie tot en met september 2022 registreerde het CBS ruim 46.000 mensen die overleden aan COVID-19. Dat zijn er ongeveer twee keer zoveel als de bijna 23.000 gevallen die het RIVM meldde in dezelfde periode.
- Het verschil komt doordat het CBS zich baseert op basis van verklaringen van artsen over doodsoorzaken. Een dokter kan COVID-19 als doodsoorzaak vaststellen, zonder dat dit met een test is bevestigd.
- Het RIVM is afhankelijk van meldingen van de GGD, maar die meldingen zijn niet verplicht. Opgaven van doodsoorzaken door artsen zijn dit wel.
NUjij: Uitgelichte reacties