Nederland heeft momenteel vijf ziekenhuizen die zich gespecialiseerd hebben in hartoperaties bij kinderen. De vorige minister van Volksgezondheid, Hugo de Jonge, maakte eind vorig jaar bekend dat de ziekenhuizen in Groningen, Leiden en Amsterdam daarmee zouden moeten stoppen.

De zorg zou worden geconcentreerd in het Erasmus MC in Rotterdam en het UMC Utrecht. Met name uit de noordelijke provincies kwam daar veel verzet tegen. Ouders en kinderen zouden mogelijk honderden kilometers moeten reizen naar hun behandeling. De huidige minister, Ernst Kuipers, vroeg de NZa daarom nog eens naar de plannen te kijken.

Volgens de NZa heeft sluiting "grote en onomkeerbare gevolgen" voor de getroffen ziekenhuizen. Patiënten moeten dan langer reizen en medisch specialisten krijgen andere taken als ze blijven. Als ze hun werk wel willen blijven doen, moeten ze verhuizen of langer reizen. Het ziekenhuis verliest dan hun kennis.

Voor het LUMC in Leiden kan de status als academisch ziekenhuis zelfs op het spel komen te staan, aldus de NZa. Het UMCG in Groningen kan dan misschien geen hooggespecialiseerde, acute zorg aan mensen uit de regio meer leveren.

De zorg voor mensen met aangeboren hartafwijkingen is kwetsbaar, benadrukt de medische toezichthouder. Weinig artsen hebben genoeg kennis en ervaring. Ook voeren zij weinig behandelingen uit, omdat het gaat om zeldzame aandoeningen. Om deze redenen moet er op den duur wel een besluit komen over de toekomstige concentratie van deze zorg.

Dat is niet alleen het geval bij de kinderhartchirurgie. In de toekomst zal er nog meer zorg geconcentreerd moeten worden. De toezichthouder wil dat de zeven academische ziekenhuizen een overkoepelende visie op papier te zetten over hoe de specialistische zorg in Nederland ingericht moet worden. Tot die tijd moet het kabinet geen "onomkeerbaar besluit" nemen over de kinderhartchirurgie, vindt de NZa.

Voor nu wil de toezichthouder dat de vijf ziekenhuizen die deze specialisatie aanbieden alvast "beter en meer gaan samenwerken". Ze moeten daar een plan voor maken. De NZa oppert de mogelijkheid om Nederland in twee helften te verdelen. In het noorden zouden het UMCG, het LUMC en Amsterdam UMC moeten samenwerken. Het zuiden zou bestaan uit het Erasmus MC, UMC Utrecht, Radboudumc in Nijmegen en Maastricht UMC.

Het is uiteindelijk aan minister Kuipers om te bepalen wat er met de vijf afdelingen gebeurt. Hij schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat hij deze maand in gesprek gaat met patiënten, de zorg en allerlei andere betrokkenen. Begin volgend jaar neemt hij een definitief besluit.

Hij merkt daarbij ook op dat er sinds 1993 nog veel meer rapporten met adviezen over dit onderwerp zijn verschenen. Het is "een discussie die al zo'n drie decennia loopt", aldus de minister. Daarnaast stipt Kuipers aan dat de analyse van de zorgautoriteit toont dat zowel sluiting als het openhouden van afdelingen "altijd effecten zal hebben voor patiënten".