De veiligheid van het grondgebied van Nederland, de Europese Unie en de NAVO komt verder onder druk komt te staan. Dat constateert zowel de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), als de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

De oorlog in Oekraïne wordt daarbij gezien als opvallendste en zorgwekkendste ontwikkeling. Rusland heeft waarschijnlijk geen plannen voor een strijd met NAVO-landen, maar de risico's lopen wel op doordat Rusland af en toe dreigt met kernwapens. Daarnaast is Nederland nog steeds doelwit van staatshackers.

In een gezamenlijk rapport schrijven de diensten ook dat andere landen proberen om onrust te stoken in Nederlandse kwesties. Die inmenging bedreigt "de sociale en politieke stabiliteit" van Nederland. Als voorbeeld noemen de diensten de huidige economische problemen. Rusland probeert mensen ervan te overtuigen "dat deze onzekerheden het gevolg zijn van anti-Russische besluiten van westerse beleidsmakers", en niet van de Russische invasie in Oekraïne, aldus de drie overheidsdiensten.

De overheid wil proactief reageren op zulke dreigingen en daarmee het effect van die acties zo klein mogelijk te maken. Ook zal meer onderzoek naar de dreigingen worden gedaan.

De AIVD, MIVD en NCTV waarschuwen verder voor dreigingen tegen de 'economische veiligheid'. Kwaadwillenden zouden bijvoorbeeld kunnen proberen om banken, de watervoorziening of energiemaatschappijen te treffen. Dat is in Nederland nog niet gebeurd. "Niet alleen sabotage is een risico maar ook, als gevolg van investeringen en overnames, ongewenste invloed van andere landen op deze cruciale voorzieningen." Een land als China zou kunnen proberen om hoogwaardige technologie in handen te krijgen.

De overheid wil zich hiertegen verweren met een pakket maatregelen. Een van de plannen is bijvoorbeeld om spionage strafbaar te stellen. Daarvoor zal binnenkort een wetsvoorstel naar de Kamer worden gestuurd. Verder wil Nederland minder afhankelijk worden van bijvoorbeeld technologie of grondstoffen uit het buitenland.

Het is de tweede keer dat de drie diensten komen met een 'dreigingsbeeld statelijke actoren'. De eerste editie werd in februari vorig jaar gepubliceerd.