Tijdens de coronapandemie meldden bijna alle ziekenhuizen meer agressie-incidenten. Patiënten en bezoekers waren gefrustreerd en hadden vaker een 'kort lontje' vanwege de beperkende maatregelen, zeggen verschillende woordvoerders.

Maar nu komt agressie onder patiënten en bezoekers nog vaker voor dan voor of tijdens de pandemie. Ziekenhuizen in onder meer Rotterdam, Utrecht, Gelderland, Zwolle, Leiden en Amsterdam melden een toename. Zo is het aantal agressie-incidenten in het OLVG in Amsterdam dit jaar verdubbeld ten opzichte van vorig jaar.

Het gaat om verschillende vormen van agressie. Soms worden spullen vernield, er wordt tegen het personeel geschreeuwd en gescholden, en ook discriminatie en fysiek geweld komen voor.

Fysiek geweld vindt vooral plaats door patiënten, met name op de spoedeisende hulp, de afdeling neurologie, geriatrie en psychiatrie. Het ziektebeeld kan daarbij een rol spelen, zeggen woordvoerders van het Medisch Spectrum Twente (MST) en het Isala ziekenhuis in Zwolle. "In veel gevallen gaat het om patiënten in de geestelijke gezondheidszorg."

Tijdens de coronapandemie golden in ziekenhuizen veel beperkende maatregelen. Patiënten konden bijvoorbeeld minder bezoek krijgen. Daarnaast stond het zorgpersoneel onder hoge druk waardoor patiënten soms minder hulp kregen dan normaal. Maar Medisch Spectrum Twente denkt dat er meer aan de hand is dan het kortere lontje dat we collectief overhielden aan de coronapandemie.

"De individualistischere samenleving speelt een rol, net als de oorlog in Oekraïne die tot hogere prijzen heeft geleid", zegt een woordvoerder. Daardoor hebben mensen meer zorgen en spelen er soms sterke emoties die kunnen leiden tot agressief gedrag. "Stress en privéproblemen zijn vaak de oorzaak van agressie", stelt het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht.

Een woordvoerder van het Isala ziekenhuis zegt dat ook een taalbarrière een reden voor agressie kan zijn. "Niet begrijpen wat een arts vertelt, kan leiden tot onbegrip en frustratie".

"We begrijpen dat het emotioneel kan zijn als je zelf of een dierbare in het ziekenhuis ligt. Maar dat mag nooit leiden tot agressie of fysiek geweld tegen onze zorgmedewerkers", zegt het OLVG. Ook is er vaak onbegrip. "Soms zijn patiënten het niet eens met het ontslagbeleid. Vaak vinden ze dat ze nog niet naar huis kunnen of zijn ze daarover niet goed ingelicht", legt een werknemer uit.

De toename van agressie tegen zorgmedewerkers heeft meerdere gevolgen. Naast lichamelijk letsel en psychische klachten bij het ziekenhuispersoneel, neemt ook het werkplezier af. "We zien dan ook meer medewerkers met burn-outklachten, een hoger ziekteverzuim en zelfs personeel dat de zorg wil verlaten", zegt een woordvoerder van het MST.

Het ziekenhuis zegt ook dat agressie en grensoverschrijdend gedrag zichtbaarder is geworden. "We letten er meer op en dat is ook belangrijk", zegt een woordvoerder. In het LUMC in Leiden krijgen zeer agressieve mensen een zogenoemde rode kaart. Zij zijn dan niet langer welkom.

Meerdere ziekenhuizen hebben om deze reden nieuw beleid gemaakt om de gevolgen van agressie zo veel mogelijk te verminderen. De zorg kampt namelijk al langer met een groot personeelstekort. Ziekenhuizen bieden psychische hulp aan medewerkers die te maken krijgen met agressie. Ook scholing en trainingen worden gegeven.