Nadat eerder boeren het gesprek over het stikstofprobleem aangingen met Johan Remkes en het kabinet, is het maandag de beurt aan natuurorganisaties. Als grootste terreinbeheerder is Natuurmonumenten daar ook bij. Directeur Natuurbeheer Teo Wams zegt in gesprek met NU.nl dat er aan de stikstofdoelen niet moet worden gesleuteld. "Het moet nu echt gaan gebeuren. De rek is eruit."

Wat is de belangrijkste boodschap die u maandag over wil brengen?
"Het moet nu echt gaan gebeuren. De staat van de natuur in Nederland is slecht. We bungelen onderaan allerlei Europese lijstjes."

"De hoeveelheid stikstof die op natuurgebieden neerkomt moet echt snel aanzienlijk omlaag. Decennialang heeft falend overheidsbeleid de problematiek voort laten bestaan. Dat betekent dat de natuur in al die tijd zwaar overbelast is geraakt met stikstof. Daar moet nu echt een eind aan komen. De rek is eruit."

De natuur in Nederland staat er niet alleen door stikstof slecht voor.
"Daarom moeten we direct proberen om ook de problematiek van waterkwaliteit en klimaat aan te pakken. De natuur is niet alleen maar mooi en om van te genieten, maar het is de basis van ons bestaan. Het gaat om schone lucht, om drinkwater en om de leefomgeving van mensen. Het stikstofprobleem bestaat al decennia. Nu ligt er beleid waar de natuur echt iets aan heeft. Het is nu zaak dat beleid uit te voeren."

Het kabinet wil dat de stikstofuitstoot in 2030 50 procent lager ligt. Toch klinken er geluiden dat dat doel best wat soepeler kan.
"Met elke vertraging wordt je uiteindelijke opgave groter: hoe meer de natuur verslechtert hoe meer je moet doen aan herstel. Wij zeggen: ga nu niet lopen millimeteren over procentjes. De natuur is de basis van ons bestaan. Daar ga je toch niet over onderhandelen? Die moet je op orde brengen."

100

Op deze plekken in Nederland is stikstof het grootste probleem

Greenpeace heeft aangekondigd naar de rechter te gaan als 50 procent 40 procent wordt, of 2030 2035.
"Wij blijven de samenwerking zoeken. We willen onderdeel van de oplossing zijn en aan de slag met andere partijen. Ook met de boeren. Ze moeten perspectief hebben en een verdienmodel in de nieuwe situatie."

De boer hoeft dus niet weg?
"Nee, nee. Wij zien in het landelijk gebied van Nederland gewoon een plaats voor boeren. Om natuurgebieden heen heb je zones waar landbouw wordt bedreven. Die landbouw moet je aanpassen. Dat betekent minder vee per hectare, een hogere grondwaterstand, minder mest en kunstmest en minder of geen bestrijdingsmiddelen."

"Boeren zijn onze buren en we werken heel veel samen. In gesprekken met boeren merken we dat het allemaal veel genuanceerder ligt dan je op basis van de ronkende persstatements en harde acties van radicalere groeperingen zou verwachten. Heel veel boeren zeggen ook dat ze die kant op willen. Dan is het zaak om niet aan je doelen te gaan hannesen, maar het perspectief voor boeren te verbeteren. Ze moeten een verdienmodel hebben in die nieuwe situatie. Het boerenbedrijf moet veel meer in harmonie met de natuur zijn."

Betekent dat ook een kleinere veestapel?
"Dat is een onvermijdelijk gevolg."

U sprak net over "decennialang falend overheidsbeleid". Heeft u er vertrouwen in dat het nu wel gaat gebeuren?
"Ik ga wel enigszins ongerust naar dat gesprek. Er is goed en nodig kabinetsbeleid op tafel gelegd. Als er dan wordt gezegd dat er toch gesprekken 'zonder taboes' worden gevoerd, denk je: oei, oppassen."

Waarom?
"Het is zo belangrijk dat we niet vertragen, maar versnellen. Zodra iets lijkt op: dit kan een soort vertragend effect hebben, ben ik al ongerust. De tijdsdruk is best groot."

Teo Wams: "Vermindering van stikstof betekent voor de natuur direct lucht."

Betekent "er zijn geen taboes" dat er misschien aan de doelen gesleuteld gaat worden?
"Dat is helemaal niet het gesprek dat ik wil voeren. Deze doelen zijn nodig. Ook voor het functioneren van een gezonde landbouw in Nederland. Dus we moeten het gesprek echt voeren over hoe we die doelen gaan bereiken."

Stel, het lukt om de stikstofdoelen te halen. Kunnen bedreigde diersoorten en planten dan weer terugkeren in Nederland?
"Een echte vermindering van stikstof betekent voor de natuur direct lucht. Het gaat ook heel vaak om soorten die niet weg zijn, maar het heel zwaar hebben gekregen. Met kunst- en vliegwerk moeten ze overeind gehouden worden. Met een vermindering van stikstof en een verbetering in waterkwaliteit kunnen ze ineens weer de wind in de rug krijgen."

Zie ook: Van vogels tot eikenbos: stikstof nekt leven op de Veluwe